ការចាប់កំណើតរបស់ព្រែកវិញទេ (ឆ្នាំ ១៨២៤) គឺជាជំហានដ៏សំខាន់មួយនៅក្នុងយុទ្ធសាស្ត្រការពារព្រំដែនភាគនិរតីរបស់រាជកាលង្វៀន។ តម្លៃនៃព្រែកនេះ នាំមកបានបញ្ជាក់បន្ថែមទៀតនូវគោលការណ៍អភិវឌ្ឍន៍ចរាចរណ៍នៅតាមតំបន់ព្រំដែនរបស់រាជកាលង្វៀន គឺជាជំហានដើរដ៏ត្រឹមត្រូវដើម្បីដោះស្រាយភារកិច្ចចាំបាច់ជាបន្ទាន់ចំនួនពីរគឺ អភិវឌ្ឍន៍តំបន់ដីថ្មី បង្កើតជំហរការពារព្រំដែន និងបញ្ចាក់ពីអធិបតេយ្យភាពទឹកដី។ សៀវភៅដាយណាមញាត់ថុងជី បានកត់ត្រាថា៖ “ចាប់ពីពេលនោះមកផ្លូវទន្លេទឹកបានចរាចរណ៍រលូន ការការពារព្រំដែននិងធ្វើពាណិជ្ជកម្មសុទ្ឋតែទទួលបានផលប្រយោជន៍យ៉ាងច្រើន”។
រដូវទឹកធំនៅព្រែកជីកវិញតេ
ដោយគោលនយោបាយការពារជាតិផ្អែកលើសក្ដានុពលផ្ទៃក្នុង រាជកាលង្វៀនបានខិតខំប្រឹងប្រែងបង្កើតជំហរការពារព្រំដែនដោយផ្អែកលើមូលដ្ឋានពង្រីកនិងពង្រឹងផ្លូវទឹកសំខាន់ៗ។ ក្នុងនោះ ព្រែកវិញទេ បានចាត់ទុកជា“ម្ជុល”បើក“ជីពចរ” ធ្វើឲ្យសរសៃឈាមចរាចរណ៍ពីចូវដុក ទៅហាទៀន បានដំណើរការធូរលូន ដើម្បីភ្ជាប់តំបន់ព្រំដែនភាគនិរតីទៅជាខ្សែមួយ។ដោយសារលក្ខណៈសំខាន់នៃខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែនគោកជាមួយកម្ពុជា រាជកាលង្វៀនបានទាញយកផលប្រយោជន៍យ៉ាងខ្លាំងក្លាពីប្រព័ន្ឋផ្លូវទន្លេធ្វើជារបងព្រំដែន។ ក្នុងគោលជំហរការពារនោះ ព្រែកវិញទេ គឺជាផ្នែកសំខាន់ចុងក្រោយក្នុងយុទ្ធសាស្ត្រឆ្លៀតយកប្រយោជន៍ពី “របងទឹក” ប្របតាមបណ្តោយព្រំដែន ដើម្បីបង្កើតប្រព័ន្ធការពារ និងបញ្ជាក់ពីអធិបតេយ្យភាពជាតិ។ “របងទឹក” ចាប់ផ្តើមពីភាគខាងលិចនៃដើមប្រភពទន្លេហូវ (ទន្លេបាសាក់) ហូតាមព្រំដែនភាគនិរតី លាតសន្ធឹងបន្តបន្ទាប់រហូតទៅដល់មាត់សមុទ្ទហាទៀន។ ប្រព័ន្ឋផ្លូវទឹកនេះមានប្រវែងប្រហែលជា ១៤០គីឡូម៉ែត្រ ដែលមានផ្នែកទឹកចំនួន ៤រួមមាន៖ ទន្លេប៊ិញហ្គី (១០គីឡូម៉ែត្រ) ទន្លេភូហូយ ឬទន្លេតាកែវ ឬក៏ទន្លេអង្គរបុរី(១៥ គីឡូម៉ែត្រ) ទន្លេចូវដុក (១៨គីឡូម៉ែត្រ) និងព្រែកវិញទេ (៩៧ គីឡូម៉ែត្រ)។ ក្នុងនោះ ព្រែកវិញទេ បានចាត់ទុកជាផ្លូវទឹកដ៏សំខាន់មួយសម្រាប់ការតភ្ជាប់មជ្ឈមណ្ឌលការពារទាំងពីរចូវដុក-ហាទៀន និងដើរតួជាខ្សែការពារយោធាដែលមានសមត្ថភាពការពារយ៉ាងបត់បែនក្នុងស្ថានភាពកើតសង្គ្រាមជាមួយកម្ពុជានិងសៀម(ថៃ)។ ឆ្លៀតយកប្រយោជន៍ពីការចល័តតាមដងទន្លេតាមព្រំដែន រាជកាលង្វៀនបានកសាងជាបណ្តើរៗនូវសម្ភារៈយោធា ការពារជាតិជាច្រើនចាប់ពីដើមប្រភពទន្លេហូវរហូតដល់ហាទៀន ដើម្បីការពារប្រទេស។ ដោយឡែកចំពោះព្រែកវិញទេ ជាមួយនឹងតួនាទីដ៏សំខាន់ក្នុងយុទ្ធសាស្ត្រព្រំដែន រាជកាលង្វៀន បានបង្កើតមូលដ្ឋានយោធា ការពារជាតិជាច្រើនដែលលាតសន្ធឹងពីចូវដុកដល់មាត់សមុទ្ទហាទៀន។
ការបង្កើតទីតាំងយោធា និងការពារជាតិជាច្រើននៅតាមបណ្តោយព្រែកជីកវិញទេ បានបង្ហាញឲ្យឃើញពីការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់រាជកាល ង្វៀន ក្នុងការការពារប្រទេសដោយផ្អែកលើព្រែកជីកនេះរបស់រាជកាលង្វៀន។ ព្រែកវិញទេ គឺជាប្រព័ន្ធការពារផ្លូវទឹកនៅខាងមុខនិង មានភាពបត់បែនក្នុងការប្រយុទ្ធបានគាំទ្រដោយប្រព័ន្ធទ័ពការពារថ្មើរជើងរបស់ថាត់សឺន នៅខាងក្រោយ។ ទន្ទឹមនឹងនោះ វាក៏រួមបញ្ចូលគ្នា ជាមួយប្រព័ន្ធការពារពីរនៅលើទន្លេហូវនិងទន្លេទៀន ដើម្បីបង្កើតជំហរវាយប្រហារជាបន្តបន្ទាប់ទៅលើសត្រូវ។នាយឧត្តមសេនីយ៍នៃរាជកាលង្វៀន ឡេវ៉ាន់ឌឹក ធ្លាប់បានផ្តល់យោបល់ថា៖“ទន្លេវិញទេគឺជាផ្លូវខាងក្រោយរបស់ហាទៀន រលូនរហូតដល់មជ្ឈមណ្ឌលខេត្តអានយ៉ាង ការការពារមានសារៈសំខាន់ណាស់”។ ព្រែកវិញទេ ដើរតួជាសំណង់គូសគំនូសនិងបង្កើតអធិបតេយ្យភាពរបស់ប្រជាជនវៀតណាមនៅតំបន់ភាគខាងត្បូង។ ជាប្រវត្តិសាស្ត្រ បញ្ហាអធិបតេយ្យភាពនៅតំបន់ភាគខាងត្បូងមានភាពរសើបខ្លាំង ហើយងាយបង្កឲ្យមានការខ្វែងគំនិតនិងជម្លោះរវាងវៀតណាមនិងកម្ពុជា។
ក្នុងអំឡុងសតវត្សទី ១៧ និង ១៨ តំបន់ដីភាគខាងត្បូងបានជំរុញខ្លាំងការានដី ហើយពង្រីកបន្តិចម្តងៗ ជាពិសេសនៅតាមដងទន្លេ និងព្រែកប្រឡាយ។ យោងតាមនោះ ប្រព័ន្ធរដ្ឋាភិបាលរបស់រាជកាល ង្វៀន ក៏ចាប់ផ្តើមបានបង្កើតជាបន្តបន្ទាប់ ដូចជា បន្ទាយការពារប្រទេសនិងប្រជាជនបានសាងសង់ឡើង។ ប្រព័ន្ធព្រែកប្រឡាយបានស្តារ និងជីកថ្មី ដើម្បីបម្រើសន្តិសុខ និងការពារជាតិ។ គោលនយោបាយលើកទឹកចិត្តក្នុងការរានដី និងបង្កើតភូមិបានជំរុញខ្លាំង។ នេះគឺជាការធានាដ៏រឹងមាំសម្រាប់ជនចំណាកស្រុកវៀតណាម កាន់តែមានទំនុកចិត្តក្នុងការរានដី សាងអាជីពនៅលើតំបន់ដីភាគខាងត្បូងបុរាណ។ ក្នុងអំឡុងពេល ២០០ កន្លងទៅនេះ ព្រែកវិញទេ នៅតែឈរជើងការពារព្រំដែនយ៉ាងអង់អាចក្លាហាន ចិញ្ចឹមបីបាច់ថែរក្សាអ្នករស់នៅតាមព្រំដែនដាច់ស្រយាល់រាប់មិនអស់ និងបញ្ជាក់យ៉ាងរឹងមាំនូវអធិបតេយ្យភាពជាតិ និងជនជាតិវៀតណាម។ ព្រែកវិញទេ គឺជាអំណោយមួយមិនអាចកាត់ថ្លៃបានដែលបុព្វបុរសនៃយើងបានបន្សល់ទុកសម្រាប់កូនចៅថ្ងៃនេះ និងអនាគត ដើម្បីបន្តថែរក្សា និងពង្រីកតួនាទីដ៏ធំធេងរបស់វាក្នុងការងារកសាង និងការពារមាតុភូមិនៅតំបន់ព្រំដែនឆ្ងាយដាច់ស្រយាល់នៃទិសនិរតី។ ដូចដែលស្តេចមិញម៉ាង ធ្លាប់បាននិយាយថា៖ “ពិតជាមានសារៈសំខាន់ណាស់សម្រាប់ការរៀបចំផែនការព្រំដែនជាតិ” ឲ្យទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ហ្មឺនឆាំ្នគ្មានទីបញ្ចប់ទៅអនាគត។
ដកស្រង់ចេញពី “គម្រោងឃោសនាខួបលើកទី ២០០ឆាំ្នជីកបញ្ចប់ព្រែកវិញទេ(១៨២៤-២០២៤) និងខួបលើកទី ១៩៨ឆាំ្នទិវាមរណភាពរបស់លោកយាយ ចូវធីទេ(១៨២៦-២០២៤)”
ប្រភព៖ tuyengiaoangiang.vn
ប្រែ៖ ណារីពៅ
