អានយ៉ាងកំពុងឆ្ពោះទៅកាន់ការពិតបានសម្រេចដូចប្រថ្នាក្លាយជាមជ្ឈមណ្ឌលសេដ្ឋកិច្ចសមុទ្ទដ៏រឹងមាំរបស់ជាតិក្នុងដំណាក់កាល ២០២៥ - ២០៣០។ ជាមួយនឹងសក្តានុពលយុទ្ធសាស្ត្រឈានមុខក្នុងតំបន់វាលរាបទន្លេគឺវឡុង និងទូទាំងប្រទេស ខេត្តកំពុងប្រើប្រាស់ដោយចីរភាពនូវអត្ថប្រយោជន៍ធម្មជាតិ និងកត្តាផ្សេងៗទៀតដើម្បីក្រឡាសេដ្ឋកិច្ចសមុទ្ទក្លាយជាកម្លាំងជំរុញកំណើនដ៏សំខាន់ ផ្សារភ្ជាប់យ៉ាងជិតស្និទ្ធជាមួយនឹងការធានាសន្តិសុខ ការពារជាតិ។
“គុជបៃតង” លើសមុទ្ទប្រាក់
អានយ៉ាងមានតំបន់សមុទ្ទធំទូលាយប្រមាណ ៦៣.២៩០គីឡូម៉ែត្រក្រឡា ឆ្នេរសមុទ្ទប្រវែង ២០០ គីឡូម៉ែត្រ និងកោះតូចធំជាង ១៤០ ក្នុងនោះកោះចំនួន ៤០ មានមនុស្សរស់នៅ។កោះធំជាងគេនៅភូក្វុក គឺជានិមិត្តរូប និងជាមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃសក្តានុពលសេដ្ឋកិច្ចសមុទ្ទរបស់អានយ៉ាង។ សេដ្ឋកិច្ចសមុទ្ទបច្ចុប្បន្នមាន GRDP ក្នុងខេត្តទាំងមូល ៨០% រួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការកែលម្អជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាជន ជាពិសេសនៅតាមតំបន់ឆ្នេរសមុទ្ទ និងកោះសមុទ្ទ។
លោកសាស្ត្រាចារ្យរង.បណ្ឌិត ង្វៀនជូហូយ អនុប្រធានប្រចាំការសមាគមរបរនេសាទវៀតណាមបានអះអាងថា៖ “អានយ៉ាង មានគុណសម្បត្តិ សក្ដានុពល ប្រជុំគ្រប់កត្តាទាំងអស់ដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចសមុទ្ទ។ ផលិតផលជាច្រើនពីសមុទ្ទបានក្លាយជាពាណិជ្ជសញ្ញាល្បីឈ្មោះទាំងក្នុងប្រទេសនិងអន្តរជាតិ ដូចជា ទឹកត្រី ភូក្វុក និងគុជខ្យងជាដើម។ ប្រព័ន្ធកោះ និងប្រជុំកោះសមុទ្ទអានយ៉ាង ផ្ទុកនៅតម្លៃធនធានពិសេស ហើយកោះនីមួយៗគឺជា “គ្រាប់គុជបៃតង” នៅលើសមុទ្ទប្រាក់។
រយៈពេលកន្លងទៅនេះ យុទ្ធសាស្ត្រអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចសមុទ្ទរបស់អានយ៉ាង បានបង្កើតឡើងស្របគ្នាលើសសរស្តម្ភសំខាន់ៗចំនួនបី (ទេសចរណ៍-នេសាទ-នាវាចរណ៍) ផ្សារភ្ជាប់នឹងការអភិវឌ្ឍហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដឹកជញ្ជូន និងកំពង់ផែសមុទ្ទ។ តាមនោះ ទេសចរណ៍សមុទ្ទកោះ គឺជាវិស័យមុខព្រួញ។ តំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសភូក្វុក ដើរតួជាក្បាលនាវា កំពុងអភិវឌ្ឍក្លាយជាមជ្ឈមណ្ឌលទេសចរណ៍លំដាប់អន្តរជាតិ សាយភាយការអភិវឌ្ឍរបស់ខេត្ត។
ខេត្តបានទាក់ទាញគម្រោងវិនិយោគទេសចរណ៍ចំនួន ៣១៧ ដោយមានទុនវិនិយោគសរុបរហូតដល់ ៤០៨.១៧៨ ពាន់លានដុង។ ដោយឡែក តំបន់ពិសេស ភូក្វុក មានគម្រោងចំនួន ២៧៤ មានទុនវិនិយោគសរុប ៣៨៨.៤១០ពាន់លានដុង។ បណ្តាទម្រង់ទេសចរណ៍សម្បូបែប រួមទាំងរមណីយដ្ឋានលំដាប់ខ្ពស់ អេកូទេសចរណ៍ កីឡា និងបទពិសោធន៍លើសមុទ្ទ។ ចំនួនភ្ញៀវទេសចរសរុបមក អានយ៉ាង ទស្សនា និងទេសចរណ៍ចាប់ពីឆ្នាំ ២០១៩ រហូតដល់បច្ចុប្បន្ន មានចំនួនជាង៤២,៥ លាននាក់ ដោយទទួលចំណូលសរុបជាង៨២.៨៦៦ពាន់លានដុង។
លោក ង្វៀនវូខាក់ហ្វី អនុប្រធានសមាគមទេសចរណ៍អានយ៉ាង ប្រធានសាខាសមាគមទេសចរណ៍ភូក្វុក បានចែករំលែកថា ទេសចរណ៍សមុទ្ទកោះរបស់អានយ៉ាង ជាពិសេសគឺភូក្វុក មានការអភិវឌ្ឍល្អ ផលិតផលទេសចរណ៍ចម្រុះ និងគុណភាព មានពាណិជ្ជសញ្ញាក្នុងប្រទេស និងអន្តរជាតិ។ ភូក្វុកបណ្តាក់ទុនគ្នាជាមួយអង្គការ និងធុរកិច្ចក្នុងនិងក្រៅប្រទេស បង្កើតទំនាក់ទំនងដោយនីរន្តរភាពក្នុងសកម្មភាពទេសចរណ៍ បង្កើនខ្សែចង្វាក់តម្លៃសេវាកម្ម និងលើកកម្ពស់គុណភាពគោលដៅ។
ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធបច្ចេកទេសបម្រើទេសចរណ៍ ឆ្លើយតបល្អតម្រូវការទេសចរណ៍របស់ភ្ញៀវទេសចរក្នុង និងក្រៅប្រទេសមកកាន់កោះពេជ្រ។
បន្ទាប់មក សេដ្ឋកិច្ចជលផលរបស់ខេត្តអានយ៉ាង កំពុងផ្លាស់ប្តូរចំណុចកណ្តាលទៅជាជំរុញខ្លាំងវារីវប្បកម្ម និងកាត់បន្ថយការអាជីវកម្ម ភ្ជាប់នឹងការការពារធនធានជលផល។ នៅឆ្នាំ ២០២៤ សមាមាត្រមរិមាណផលជលផលរបស់ខេត្តស្មើ ១៦% នៃបរិមាណផលសរុបទូទាំងប្រទេស និងជាង ៤០%នៃបរិមាណធ្វើអាជីវកម្មនៅតំបន់វាលរាបទន្លេគឺវឡុង។
លោក ឡេហ៊ូតន ប្រធានមន្ទីរកសិកម្ម និងបរិស្ថានខេត្តអានយ៉ាង បានឲ្យដឹងថា ខេត្តរៀបចំគម្រោងវារីវប្បកម្មក្នុងទិសដៅចិញ្ចឹមសមុទ្ទ ឆ្នេរសមុទ្ទ ជុំវិញកោះនិងតំបន់មាត់សមុទ្ទ។ រៀបចំរចនាសម្ព័ន្ធការធ្វើអាជីវកម្ម រៀបចំកងនាវានេសាទ កាត់បន្ថយនាវាពលានុភាពតូចជាបណ្តើរៗ និងលើកទឹកចិត្តវិនិយោគក្នុងការអភិវឌ្ឍមុខរបរ ដើម្បីបង្កើនអត្រាផលិតផលអាជីវកម្មដែលមានតម្លៃខ្ពស់។ ចំណូលនាំចេញជលផលសរុបក្នុងដំណាក់កាល ២០១៩-២០២៤ សម្រេចបានជាង ១.៤៤៣ លានដុល្លារអាមេរិក។
ក្នុងនោះ សសរនាវាចរណ៍ និង logistics អានយ៉ាង ផ្តោតសំខាន់លើការធ្វើអាជីវកម្មកំពង់ផែ និងចំណត់សំខាន់ៗនៅភូក្វុក ហនជុង និងកំពង់ផែទឹកជ្រៅ ណាមយូ។ ខេត្តវិនិយោគលើកំពង់ផែសំខាន់ៗ ដើម្បីចូលរួមក្នុងខ្សែចង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់ដឹកជញ្ជូនជាតិ និងអភិវឌ្ឍព្រមៗគ្នាសេវាកម្មគាំទ្រដឹកជញ្ជូន។ គោលដៅគឺដើម្បីកែលម្អគុណភាពនៃសេវាកម្ម logistics ដើម្បីក្លាយជាវិស័យសេវាកម្មនាំមកនូវតម្លៃបង្កើនបន្ថែមខ្ពស់។ ក្នុងប៉ុន្មានឆ្នាំកន្លងទៅនេះ ការដឹកជញ្ជូនអ្នកដំណើរលើផ្លូវពីច្រាំងទៅកោះជាមធ្យមសម្រេចបានជាង ២១ លាននាក់ និងទំនិញជាង ២២,៦ លានតោនក្នុងមួយឆ្នាំៗ។ ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដឹកជញ្ជូនផ្លូវគោកតភ្ជាប់ល្អជាមួយប្រព័ន្ធដឹកជញ្ជូនជាតិ បង្កើតលក្ខខណ្ឌអំណោយផលសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចសមុទ្ទ។
ត្រីកោណទីក្រុងថាមវន្ត
យុទ្ធសាស្ត្រអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចសមុទ្ទរបស់ខេត្ត អានយ៉ាង បានយកចិត្តទុកដាក់ជាពិសេសក្នុងការពង្រីកតួនាទីរបស់ទីក្រុងឆ្នេរសមុទ្ទសំខាន់ៗចំនួនបីគឺ រ៉ាច់យ៉ា ហាទៀន និងភូក្វុក។ ការដែលចងសម្ព័ន្ឋយ៉ាងជិតស្និទ្ធនៃទីក្រុងទាំងបីនេះបានក្លាយជា "ត្រីកោណទីក្រុងថាមវន្ត" ដើរតួនាទីជាស្នូល និងក្បាលនាវាជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ចសមុទ្ទ។
យោងតាមនោះ រ៉ាច់យ៉ាបានទទួលស្គាល់ ជាទីក្រុងប្រភេទ ១ ដែលមានតួនាទីជាមជ្ឈមណ្ឌលនយោបាយ-រដ្ឋបាល សេដ្ឋកិច្ចចម្រុះនិងសេដ្ឋកិច្ចសមុទ្ទរបស់ខេត្ត។ យុទ្ធសាស្ត្រសំខាន់គឺសកម្មភាពបង្កើតដីថ្មីពីសមុទ្ទ ដោយទំហំផ្ទៃដីថ្មីទើបបង្កើតបានរហូតមកដល់បច្ចុប្បន្នប្រមាណ ៦៨៨ ហិកតា និងបានសន្និដ្ឋានថាដល់ឆាំ្ន ២០៤០ នឹងកើនដល់ ៣.៩៦០ ហិកតា ដែលក្នុងនោះមានប្រហែល ២.៨០០ ហិកតាជាកោះសិប្បនិមិត្ត។
អ្នកស្រី ង្វៀនធីហ្វានស្វឺន អនុលេខាប្រចាំការបក្ខភាគសង្កាត់រ៉ាច់យ៉ាបានចែករំលែកថា មានគម្រោងការងារសំខាន់ៗ និងកំពង់ផែដឹកអ្នកដំណើរជាច្រើនបានវិនិយោគ រួមចំណែកពង្រីកបរិយាកាសទីក្រុង និងបង្កើតលក្ខខណ្ឌសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចសមុទ្ទ។ ជាក់ស្តែង កំពង់ផែអ្នកដំណើរ រ៉ាច់យ៉ា ក្លាយជាសេវាកម្ម-ភស្តុភារ-ពាណិជ្ជកម្ម មជ្ឈមណ្ឌលទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្ម តភ្ជាប់ទៅភូក្វុក ណាមយូ ឡាយសឺនជាដើម។ បណ្តាតំបន់ទីក្រុងបង្កើតឡើងថ្មីពីសមុទ្ទ មានដូចជា៖ តំបន់ទីក្រុងថ្មី បង្កើតពីសមុទ្ទពាយ័ព្យ តំបន់ទីក្រុង ភូគឿងហ្វាងយ៉ា និងតំបន់ទីក្រុង ភូគ្វី ជាដើម។
ព្រមជាមួយនោះ ហាទៀន មានឧត្តមភាពពិសេសក្នុងខណៈដែលនៅជាប់សមុទ្ទផង និងជាប់ព្រំដែនជាមួយប្រទេសកម្ពុជាប្រវែង ១៤ គីឡូម៉ែត្រ។ ឧត្តមភាពនេះជួយឲ្យ ហាទៀន អភិវឌ្ឍខ្លាំងសេដ្ឋកិច្ចសមុទ្ទ និងពាណិជ្ជកម្មតាមព្រំដែនយ៉ាងរឹងមាំ។
លោក ង្វៀនលូទ្រុង លេខាបក្សសង្កាត់ហាទៀន បានចែករំលែកថា ហាទៀន គឺជាគ្រឹះដ៏រឹងមាំ ដើម្បីក្លាយជាមជ្ឈមណ្ឌលកម្លាំងចលករអភិវឌ្ឍន៍របស់ខេត្ត និងតំបន់ភាគនិរតី។ ហាទៀន ស្ថិតនៅលើផ្លូវចរាចរណ៍សំខាន់ៗដូចជាផ្លូវជាតិលេខ ៨០ ផ្លូវជាតិលេខ N1 និងច្រករបៀងឆ្នេរសមុទ្ទខាងត្បូងស្ថិតក្នុងបណ្តាញដឹកជញ្ជូនអាស៊ាន។ ខេត្តបានតម្រង់ទិសអភិវឌ្ឍន៍ ហាទៀន ទៅជាកំពង់ផែសមុទ្ទរួម ទន្ទឹមនឹងនោះអំពាវនាវឲ្យមានការវិនិយោគបង្កើតតំបន់ទីក្រុង - ទេសចរណ៍ - កំពង់ផែស៊ីចង្វាក់គ្នា និងទំនើប ឆ្លៀតប្រើប្រាស់ឲ្យអស់ទីតាំងនៅជិតផ្លូវនាវាចរណ៍អន្តរជាតិ និងតំបន់ពិសេសភុក្វុក រួមចំណែកអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចសមុទ្ទ។
ហាទៀន មានឆ្នេរសមុទ្រវែង អំណោយផលសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចសមុទ្ទអំពីវារីវប្បកម្ម និងអាជីវកម្មជលផល។ ទេសចរណ៍សមុទ្ទ និងកោះ ជាពិសេសគឺប្រជុំកោះ ហៃតាក និងតភ្ជាប់កោះ ភូក្វុក។ សេវាកម្មកំពង់ផែសមុទ្ទនិង logistics។ ផ្លូវព្រំដែននិងច្រកទ្វារអន្តរជាតិ ហាទៀន ជាចំណុចទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មដ៏សំខាន់ ជំរុញពាណិជ្ជកម្មតាមព្រំដែន នាំចូល និងនាំចេញទំនិញ ទេសចរណ៍ឆ្លងដែន និងបង្កើនកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ចជាមួយកម្ពុជា។
ម៉្យាងវិញទៀត ហាទៀន ស្ថិតនៅលើផ្លូវចរាចរណ៍សំខាន់ៗដូចជា៖ ផ្លូវជាតិលេខ ៨០ តភ្ជាប់ជាមួយ រ៉ាច់យ៉ា ឡុងស្វៀន កឹនធើ។ ខ្សែព្រំដែនផ្លូវជាតិ N1 តភ្ជាប់បណ្តាខេត្តខាងលិចនៃភាគខាងត្បូង ច្រករបៀងឆ្នេរសមុទ្ទភាគខាងត្បូងស្ថិតក្នុងបណ្តាញចរាចរណ៍អាស៊ាន បង្កលក្ខណៈសម្រាប់ការដឹកជញ្ជូនទំនិញ និងទេសចរណ៍អន្តរជាតិ។ជាមួយនឹងគុណសម្បត្តិខាងលើ ហាទៀន គឺជាច្រកទ្វារទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មអន្តរជាតិនៃតំបន់វាលទំនាបទន្លេគឺវឡុង ដែលជាមជ្ឈមណ្ឌល logistics ទេសចរណ៍ និងពាណិជ្ជកម្មតាមឆ្នេរសមុទ្ទ។
ដំណោះស្រាយវាយទម្លុះសម្រាប់អភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចសមុទ្ទ
សមមិត្ត ង្វៀនទៀនហៃ លេខាបក្សខេត្តអានយ៉ាង បានសង្កត់ធ្ងន់ថា ក្នុងដំណាក់កាល ២០២៥ - ២០៣០ អានយ៉ាង បានដាក់គោលដៅអភិវឌ្ឍន៍ជាមជ្ឈមណ្ឌលសេដ្ឋកិច្ចសមុទ្ទដ៏រឹងមាំរបស់ជាតិ។ ខេត្តផ្តោតសំខាន់លើការអភិវឌ្ឍទេសចរណ៍សមុទ្ទ ចំណុចគឺតំបន់ពិសេសភូក្វុក ក្លាយជាក្បាលនាវា អភិវឌ្ឍទូលំទូលាយ ផ្តោតលើការអភិវឌ្ឍទីក្រុងឆ្នេរសមុទ្ទ អាទិភាពលើការអភិវឌ្ឍហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចសមុទ្ទ ដូចជា៖ ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធចរាចរណ៍ កំពង់ផែសមុទ្ទ ជំរុញការអភិវឌ្ឍវារីវប្បកម្មសមុទ្ទ។
ក្នុងរយៈពេល៥ឆ្នាំខាងមុខ ខេត្តបានផ្សព្វផ្សាយមានប្រសិទ្ធភាព “គម្រោងអភិវឌ្ឍអានយ៉ាង ក្លាយជាមជ្ឈមណ្ឌលសេដ្ឋកិច្ចសមុទ្ទខ្លាំងនៃជាតិ”។ បណ្តាដំណោះស្រាយសំខាន់ៗ និងវាយទម្លុះ រួមមាន៖ បញ្ចប់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដឹកជញ្ជូន និងភស្តុភារ ដូចជា កែលម្អគុណភាពព្រលានយន្តហោះអន្តរជាតិភូក្វុក និងផ្លូវទឹកល្បឿនលឿនសំខាន់ៗ ដូចជា រ៉ាច់យ៉ា - ហាទៀន - ណាមយូ - ហនសឺន - ភូក្វុក។ កសាងមជ្ឈមណ្ឌលរបរនេសាទដ៏ធំមួយ មជ្ឈមណ្ឌលជលផលនិងបង្កើតមជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវជីវចម្រុះនៅ ភូក្វុក។
បន្ទាប់មក ខេត្តនឹងអភិវឌ្ឍខ្លាំងក្លានូវឧស្សាហកម្មកែច្នៃផលិតផលកសិកម្ម និងជលផល។ ឧស្សាហកម្មផ្គត់ផ្គង់ ឧស្សាហកម្មមេកានិច (បោះនិងជួសជុលនាវា)។ ជំរុញវិនិយោគអភិវឌ្ឍវារីវប្បកម្មសមុទ្ទដោយចីរភាព និងថាមពលខ្យល់។ ខេត្តជួយអ្នកនេសាទប្តូររបរនេសាទគ្មានប្រសិទ្ធភាពទៅជាវារីវប្បកម្មនៅក្នុងសមុទ្ទបើកចំហឆ្ងាយពីច្រាំង។
សាស្ត្រាចារ្យរង.បណ្ឌិត ង្វៀនជូហូយ អនុប្រធានប្រចាំការសមាគមរបរត្រីវៀតណាមបានសង្កត់ធ្ងន់ថា៖ “ខេត្តកសាងសក្តានុពល អនុវត្តវិទ្យាសាស្ត្របច្ចេកវិជ្ជាជឿនលឿន រួមជាមួយបណ្តុះបណ្តាលធនធានមនុស្សសមុទ្ទគុណភាពឯកទេសខ្ពស់ មានជំនាញរបរសមុទ្ទ ដើម្បីឆ្លើយតបតម្រូវការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចសមុទ្ទ និងសមាហរណកម្មសេដ្ឋកិច្ច។ ខេត្តបានជំរុញខ្លាំង និងពង្រីកសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ ក្នុងវិស័យពាក់ព័ន្ឋដល់វិទ្យាសាស្ត្រ បច្ចេកវិជ្ជាស្អាត មេត្រីភាពជាមួយបរិស្ថានសមុទ្ទ ថាមពលសមុទ្ទកកើតឡើងវិញ បណ្តាទម្រង់សម្របខ្លួនទៅនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ពូជនិងការពារមច្ឆជាតិ”។
ក្រៅពីនេះ ខេត្តបានអនុវត្តល្អផែនការលំហសមុទ្ទជាតិ និងពង្រីកប្រៀបខ្លាំងនៃសមុទ្ទដើម្បីរៀបចំដីថ្មីពីសមុទ្ទ បង្កើតជាដីសម្បទានសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍទីក្រុងឆ្នេរសមុទ្រ។ ភ្ជាប់ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចសមុទ្ទជាមួយការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រដោយចីរភាព កែលម្អជីវភាពរស់នៅរបស់សហគមន៍ឆ្នេរសមុទ្ទ និងលើកោះ ទន្ទឹមនឹងនោះបង្កើនការឃោសនាលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងអំពីតួនាទីរបស់សមុទ្ទ និងកោះសម្រាប់កំណើនបៃតង និងចីរភាព។
ថ្នាក់ដឹកនាំខេត្តបានមានក្តីរំពឹងថា ជាមួយនឹងចក្ខុវិស័យយុទ្ធសាស្ត្រ គោលដៅជាក់លាក់ និងដំណោះស្រាយព្រមៗគ្នាវាយទម្លុះ អានយ៉ាងបានដាក់គ្រឹះដ៏រឹងមាំ ដើម្បីក្លាយជាមជ្ឈមណ្ឌលសេដ្ឋកិច្ចសមុទ្ទមានថាមពល ទំនើប និងខ្លាំងក្លានៃជាតិ៕
ប្រែ៖ណារីពៅ
