Hấp dẫn món ngon đặc sản mùa nước nổi

Sản vật mùa nước nổi 

An Giang là tỉnh thượng nguồn sông Tiền, sông Hậu được thiên nhiên ban cho mùa nước nổi với nhiều sản vật tự nhiên cùng nguồn phù sa dồi dào. Theo quy luật tự nhiên, hằng năm, cứ tháng 7-11 âm lịch, nước từ thượng nguồn sông Me Kong tràn về ngập các cánh đồng. Mùa nước nổi từ đồng ra chợ lúc nào cũng có đủ thứ món ăn dân dã từ các loại cá sông, cá đồng, như: Cá rô đồng, cua, ốc, cá chốt, cá trê, cá lóc, cá lăng và đặc biệt không thể thiếu cá linh cho đến các loại rau thuỷ sinh như: Bông điên điển vàng ươm, bông súng nở tươi, rau nhút, cù nèo xanh mơn mởn… đều là những đặc sản mùa nước nổi, người dân thường dùng để chế biến thành rất nhiều món ăn hấp dẫn.

Mùa nước nổi là mùa cá linh sinh sôi phát triển. Cá linh thường khá nhỏ, kích thước tầm khoảng một ngón tay, những con cá to khoảng 2 ngón tay. Dù hình dáng nhỏ xíu như các loại cá khác nhưng lại mang hương vị rất đặc trưng, đặc biệt cá linh có thể chế biến được rất nhiều món ngon. Cá linh đầu mùa nước nổi còn non nên người dân thường dùng để kho lạt, kho sả, nấu canh chua vì xương mềm có thể ăn nguyên con, không cần bỏ xương. Hoặc cá linh lớn hơn hai ngón tay, rửa sạch, tẩm bột thả vào chảo mỡ đang sôi chiên giòn hoặc kho mía…

Nhắc đến sản vật mùa nước nổi không thể bỏ qua đặc sản bông điên điển. Đây là một loại bông đặc trưng của mùa nước nổi, mỗi năm chỉ trổ những đóa hoa vàng rực vào mùa nước ngập các bờ sông, ruộng. Bông điên điển có thể chế biến thành nhiều món ăn ngon, như: Làm dưa chua, nấu canh, làm gỏi, xào với tép đồng... hoặc ăn sống chấm cá kho, nhúng lẩu chua, ăn kèm với bún cá... Trong đó, bông điên điển xào tép món ăn dân dã với nguyên liệu đơn giản, thời gian chế biến nhanh. Bông điên điển sau khi xào chín vừa giòn vừa mềm, thơm nồng, chát nhẹ nhưng cho hậu ngọt, kết hợp cùng vị ngọt của tép kích thích vị giác. Mùa nước nổi cũng là mùa nở rộ của các loài bông súng trên khắp vùng sông nước. Cọng bông súng không có mùi vị gì đặc biệt, nó xôm xốp, giòn giòn, chứa nhiều nước. Bông súng ăn kèm với bông điên điển và các loại rau trong món mắm kho, bún mắm, lẩu mắm hay canh chua. Ngoài ra, bông súng còn được bóp gỏi bông súng xào, luộc, làm dưa…  

Sản vật mùa nước nổi

Mùa nước nổi đã mang đến rất nhiều món ăn ngon dân dã, trong đó phải kể đến những món ăn ngon từ ếch đồng. Ếch vào mùa nước nổi rất to, béo, đùi căng múp thịt và rắn chắc. Khi chế biến thành món ăn thường rất thơm, ngon và hấp dẫn, như: Ếch chiên bơ, ếch xào lăn nước cốt dừa, ếch nướng sả ớt hay nấu cháo ếch… Ngoài ra, khi men theo bờ đê, gò đất cao hoặc các cây to giữa đồng nước là nơi trú ngụ của những chú chuột lớn, chuột bé béo múp. Thịt chuột cũng được chế biến thành nhiều món ngon hấp dẫn, như: chuột quay lu, khìa nước dừa, chuột nấu mẻ, xào củ kiệu, chuột chiên...

Trong đó có lẽ món chuột ướp chao nướng than hồng là món được nhiều người dân địa phương và du khách phương xa ưa thích nhất. Dưới sức nóng của than củi, từng thớ thịt chuột săn lại, chốc chốc mỡ chuột lại lộp độp chảy từng giọt, kêu xèo xèo trên vỉ nướng. Một lát sau, thịt chuột vàng ruộm, mùi thơm tỏa ra ngào ngạt. Món này thường được dùng kèm với rau sống, chuối chát, chấm muối tiêu chanh hay nước mắm ớt có dầm xoài sống, đủ vị mặn, ngọt, chua, cay thì ngon hết sẩy.

Đặc sản mùa nước nổi không thể bỏ qua món cá lóc nướng trui, với cách chế biến không cầu kì, không cần tẩm ướp gia vị hay đánh vảy mà vùi thẳng vào đống rơm và châm lửa đốt. Nướng đến khi hết phần tro tàn, sau đó cạo phần cháy đen và thưởng thức. Sau khi nướng, thịt cá vẫn giữ được vị ngọt tự nhiên. Khi ăn món này người dân hay chấm cùng muối hột trộn ớt hoặc mắm me thì mới đúng vị. Món ăn này như một đặc trưng của người dân nơi mùa nước nổi, thấm đượm sự thân thương và nét mộc mạc. Mùa nước nổi cũng là thời điểm con cua, con ốc sinh sôi nảy nở nhiều trên đồng ruộng. Cua đồng có thể chế biến thành nhiều món ngon như nấu bún riêu, cua luộc chấm muối ớt, cua rang muối... Còn ốc thịt giòn, ngon ngọt chế biến được nhiều món ăn khoái khẩu như: Ốc luộc sả, ốc hấp tiêu, rang me, ốc nướng… Ai có dịp dùng một lần sẽ nhớ mãi.

Bên cạnh đó, rắn cũng được xem là một trong những món ngon độc đáo của mà nước nổi. Khắp nơi ngập nước, rắn tập trung trú ẩn tại gò đất, cây cao để kiếm ăn, sinh sôi, nên rất dễ tìm. Chúng phần lớn không độc, không thuộc loài quý hiếm, như: Rắn nước, rắn ri cá, rắn ri voi, rắn bông súng, rắn trun… Tùy từng loại rắn mà chế biến theo cách riêng, như: Chiên giòn, nấu cháo đậu xanh, nướng lèo, hầm sả, nấu lẩu, làm khô… Ngoài ra, cá rô là loài cá rất phổ biến trên ruộng đồng vào mùa nước nổi, có khá nhiều trong các kinh rạch, đầm lung, ruộng cỏ ngập nước. Mùa nước nổi, cá rô lên ruộng để kiếm thức ăn là những bông lúa rụng, hoặc những hạt lúa chét sau vụ gặt trước mùa nước. Cá rô lớn rất nhanh và mập béo vì lúc này thức ăn trong thiên nhiên rất phong phú. Thịt cá rô ngọt, béo, thơm ngon chế biến món ăn nào cũng tuyệt. Khi nhắc tới cá rô, ta thường nghĩ tới những món, như: cá rô nướng, cá rô chiên xù chấm nước mắm me ăn kèm với rau sống, cá rô kho tộ, cá rô kho rau răm, cá rô nấu canh chua… tuy dân dã nhưng mang hương vị đậm đà khó quên.

Tất cả làm nên một nền ẩm thực mùa nước nổi độc đáo mà dân dã, hào sảng như chính tinh thần của người miền Tây nói chung và An Giang nói riêng. Hãy đến An Giang vào thời điểm mùa nước nổi trải nghiệm và thưởng thức những món ngon mang hương vị đặc trưng khó quên để hiểu rõ hơn nét văn hóa ẩm thực mùa nước nổi độc đáo của vùng đất và con người An Giang./.

Đăng Phương