Hội nghị được tổ chức trực tiếp tại trụ sở Chính phủ, trực tuyến với 34 tỉnh, thành phố trong cả nước. Tại điểm cầu UBND tỉnh An Giang, Ủy viên dự khuyết Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Hồ Văn Mừng chủ trì; cùng dự có các Phó Chủ tịch, lãnh đạo các sở, ban, ngành.

Theo Ban Chỉ đạo Trung ương các chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021 - 2025, tính đến nay, cả nước có 6/9 nhóm mục tiêu của chương trình thuộc giai đoạn từ năm 2021 đến năm 2025 đã đạt hoặc vượt so với kế hoạch đề ra. Trong đó, tỷ lệ giảm nghèo vùng đồng bào dân tộc thiểu số đạt bình quân 3,4% (mục tiêu kế hoạch đạt trên 3%); thu nhập bình quân của người dân tộc thiểu số đạt 43,4 triệu đồng/năm, tăng 3,1 lần so với năm 2020 (mục tiêu tăng trên 2 lần). Nhóm mục tiêu lao động trong độ tuổi được đào tạo nghề phù hợp với nhu cầu, điều kiện của người dân tộc thiểu số và đặc thù vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi đạt bình quân 54,8% (mục tiêu trên 50%). Hiện có 3 nhóm mục tiêu chưa đạt gồm: Cải thiện cơ sở hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội ở các xã, thôn đặc biệt khó khăn vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi; số xã, thôn ra khỏi địa bàn đặc biệt khó khăn; công tác định canh, định cư.

Theo báo cáo tham luận của UBND tỉnh An Giang, An Giang là tỉnh thuộc khu vực Đồng bằng Sông Cửu Long; sau sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, dự kiến có khoảng 43 đơn vị hành chính cấp xã, phường, đặc khu thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Hiện trên địa bàn tỉnh, có 29 dân tộc anh em cùng sinh sống trên địa bàn, trong đó: đồng bào dân tộc thiểu số khoảng 472.132 người, chiếm tỷ lệ 9,53% dân số.

Tổng nguồn vốn thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025 trên 952 tỷ đồng. Trên cơ sở các nguồn vốn được Trung ương phân bổ, tỉnh đã bố trí vốn ngân sách địa phương đối ứng (15%) cho kế hoạch vốn 5 năm và hàng năm; phân bổ cụ thể đến từng dự án, tiểu dự án, nội dung của Chương trình. 

Đến nay, kết cấu hạ tầng vùng dân tộc tương đối đồng bộ, cơ bản đảm bảo giao thông nông thôn thuận tiện, điện lưới quốc gia, hệ thống thủy lợi đảm bảo cho sản xuất và sinh hoạt, hạ tầng viễn thông được phát triển đồng bộ, đảm bảo cho yêu cầu kết nối, nhu cầu thông tin liên lạc của người dân trên địa bàn. Từ đó đời sống của đồng bào được nâng lên, tỷ lệ hộ nghèo ngày càng giảm (Kiên Giang còn 1,86%, An Giang cũ còn 5,2%). 

Hiện nay có 100% xã vùng dân tộc thiểu số có đường ô tô đến trung tâm xã và đường liên xã được rải nhựa hoặc bê tông; 90% ấp đặc biệt khó khăn có đường giao thông được cứng hóa; 100% xã có trường trung học sơ sở, trường tiểu học, lớp mẫu giáo; 100% xã có trạm y tế; 100% số xã đặc biệt khó khăn có điện lưới đến trung tâm; 100% xã đã phủ sóng phát thanh và sóng truyền hình, tỷ lệ hộ sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh 89,3%; 99,6% số hộ dân được sử dụng điện lưới quốc gia và các nguồn điện khác phù hợp; đến nay đã có 65/65 xã thuộc vùng dân tộc thiểu số đã hoàn thành mục tiêu xây dựng nông thôn mới.

Phát biểu chỉ đạo tại hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính biểu dương những đóng góp, ghi nhận những kết quả đã đạt được trong giai đoạn I (2021-2025) của cả hệ thống chính trị, các cấp, các ngành, các địa phương.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đánh giá 8 mặt được trong triển khai Chương trình thời gian qua: chủ trương đúng và trúng; ý Đảng hợp lòng dân; chính sách đi đôi với ngân sách; quyết sách đi đôi với tuyên truyền, vận động; nhân dân đồng tình, doanh nghiệp ủng hộ, quân đội, công an vào cuộc tích cực, hiệu quả; tiếp cận giáo dục, y tế, văn hóa bình đẳng hơn; phát triển bao trùm, toàn diện và bền vững hơn; đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi được nâng cao. 

Để phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi phải đổi mới trong tư duy, cách tiếp cận, hành động quyết liệt; không ngừng nâng cao tinh thần, vật chất cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Tạo ra được phong trào, xu thế của người dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi tự lực, tự cường, thoát nghèo từ bàn tay, khối óc,…

Các mục tiêu cụ thể: đảm bảo tiếp cận bình đẳng về giáo dục, y tế, văn hóa và các nguồn lực đất nước; tạo ra nhiều công ăn việc làm, sinh kế cho người dân để thoát nghèo vươn lên làm giàu; các mục tiêu phải phải thiết thực, cụ thể, khả thi và dễ hiểu, dễ làm, dễ kiểm tra, giám sát, đánh giá và với tinh thần không để ai bị bỏ lại phía sau trong quá trình phát triển đất nước.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nêu rõ 10 nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm thời gian tới.

Thứ nhất, tiếp tục nâng cao nhận thức, đầu tư phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi bằng cả tình cảm, trái tim, tình dân tộc, nghĩa đồng bào, sự chia sẻ, tính nhân văn cao cả, quyết tâm cao nhất, "nghĩ thật, nói thật, làm thật, hiệu quả thật, nhân dân được thụ hưởng thật".

Thứ hai, tiếp tục hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách, cụ thể hóa chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và tổ chức thực hiện đồng bộ của cả hệ thống chính trị, cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội. Duy trì độc lập chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, bảo đảm bình đẳng nhưng đặc biệt chú ý các dân tộc dễ bị tổn thương.

Thứ ba, cân đối, bố trí nguồn lực ưu tiên cho chương trình trong 5 năm tới, dự kiến tăng khoảng 10-15% ngân sách. Trung ương bố trí nguồn lực và tăng cường kiểm tra, giám sát, giao địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm.

Thứ tư, có cơ chế, chính sách phát triển, tăng cường liên kết giữa các dân tộc thiểu số và giữa các dân tộc thiểu số với cộng đồng người Kinh; hình thành, liên kết các hợp tác xã, các doanh nghiệp, phát triển hộ kinh doanh thành doanh nghiệp, phát triển doanh nghiệp nhỏ thành doanh nghiệp lớn; chú trọng phát triển, ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Thứ năm, xây dựng, đầu tư các dự án ứng phó biến đổi khí hậu, phòng chống thiên tai (Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì); xây dựng chương trình an sinh xã hội thiết thực, cụ thể, bám sát tình hình thực tế. Tiếp tục triển khai chương trình 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp tại Đồng bằng Sông Cửu Long.

Thứ sáu, gắn kết giữa phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm an ninh quốc phòng, xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân, thế trận an ninh nhân dân, thế trận lòng dân vững chắc; phát huy uy tín, vai trò tiên phong của già làng, trưởng bản, chức sắc tôn giáo, người có uy tín. Đầu tư ngân sách cho các nhiệm vụ Đảng, Nhà nước giao.

Thứ bảy, có chính sách ưu tiên, đầu tư thực hiện các nghị quyết "bộ tứ trụ cột" của Bộ Chính trị (về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số; phát triển kinh tế tư nhân; xây dựng và thực thi pháp luật; hội nhập quốc tế) và các nghị quyết sắp được Bộ Chính trị ban hành về giáo dục, y tế…

Thứ tám, giữ gìn, bảo tồn và phát huy nền văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc, tiếng nói, chữ viết của các dân tộc, góp phần phát triển công nghiệp văn hóa, công nghiệp giải trí, biến văn hóa thành nguồn lực, di sản thành tài sản, đồng bào được hưởng thụ văn hóa nhiều hơn.

Thứ chín, xây dựng gói tín dụng ưu tiên cho việc xóa đói giảm nghèo bền vững và làm giàu, có chính sách tài khóa ưu tiên về tiếp cận đất đai, thuế, phí, lệ phí…

Thứ mười, thiết kế công cụ đo lường để giám sát việc thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ ngành và vào cuộc của các địa phương./.

NHƯ NGỌC