Là một giáo viên dạy âm nhạc ở Trường THCS Cái Dầu, cũng là nhạc sĩ, hội viên Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh, với đam mê hội họa, cũng nhằm phát huy và bảo tồn nguồn thiên nhiên ở vùng Thất Sơn, qua thời gian tìm hiểu về các sản phẩm nghệ thuật làm từ đá, đặc biệt trong chuyến đi xuyên Việt nhìn thấy tranh đá quý Lục Yên, ông Nguyễn Hoàng Nam ở thị trấn Cái Dầu, huyện Châu Phú đã có ý tưởng sáng chế ra những bức tranh đá nghệ thuật nhằm góp phần làm phong phú thêm diện mạo văn hóa của một vùng quê. 

Sau khi định hình được ý tưởng, ông Nam bắt đầu tìm hiểu phương pháp làm tranh đá, thấy không phù hợp nên ông tự mày mò và làm theo cách của mình. Vào những ngày hè rảnh rỗi, ông Nam đến nhiều nơi có khai thác đá núi để tìm nguyên liệu làm tranh.

Ông Nam chia sẻ: “ Tranh đá nghệ thuật do ông chế tác là một dòng tranh sử dụng nguyên liệu từ đá granite ở vùng Bảy Núi An Giang. Vì màu sắc đá granite ở An Giang không lấp lánh, đa dạng màu như đá quý, nên ông quyết định chọn gam màu trắng - đen làm chủ đạo cho tranh của mình, tuy nhiên để tìm được đá thuần màu đen hoặc trắng không hề dễ dàng”.   “Bắt tay vào loại hình nghệ thuật làm tranh đá này, ông phải đi nhiều nơi thu thập từng viên đá có cùng màu và phân loại ra riêng biệt để tránh nhầm với nhau. Cái khó trong khâu này là do màu các viên đá chỉ khác nhau ở tỉ lệ vài gem, nếu không cẩn thận sẽ làm cho cách pha màu của bức tranh không đều. Để phục vụ cho những công đoạn làm tranh, ông Nam còn làm ra các dụng cụ từ các vật dụng trong sinh hoạt hàng ngày nhằm giảm chi phí, tiết kiệm thời gian trong quy trình làm tranh...”.

Tuy không am hiểu nhiều về lĩnh vực hội họa, nhưng với niềm đam mê nghệ thuật, ông Nam đã làm ra những bức tranh đá khiến bạn bè vô cùng kinh ngạc bởi sự tỉ mị, sắc sảo, sống động và rất chân thật, tất cả đều thể hiện trong mỗi tác phẩm của ông. Năm 2007, ông Nam cho ra đời bức tranh đá thử nghiệm đầu tiên làm từ đá granit Bảy Núi. Qua nhiều lần thất bại đã giúp ông có thêm nhiều kinh nghiệm để có thêm nhiều bức tranh hoàn chỉnh hơn. Các tác phẩm được làm từ đá với 2 gam màu đen - trắng cũng lần lượt được ông hoàn thành như: tranh hoa, tranh chữ, phong cảnh, chân dung…. Đến năm 2010, ông đã phối hợp với Hội Văn học nghệ thuật tổ chức 2 cuộc triển lãm tranh đá ở huyện Châu Phú và thành phố Châu Đốc. Qua đó đã được nhiều người đến xem đánh giá cao về tính nghệ thuật khá độc đáo của tranh đá, thậm chí có những du khách mua về làm quà cho gia đình ở nước ngoài.

Quy trình để tạo nên một bức tranh đá đòi hỏi nhiều công đoạn công phu, tỉ mỉ. Theo ông Nam: “Việc chọn nguyên liệu đá cho tranh là khâu quan trọng, sau khi tìm được những hòn đá có màu ưng ý mang về, ông Nam đập nhỏ đá rồi bỏ vào máy xay nhuyễn, dùng rây để sàng phân loại hạt, tiếp đến dùng nước tẩy sạch hạt đá, đem phơi khô.... Công đoạn lên ý tưởng và vẽ một bức tranh đã rất kỳ công, công đoạn làm tranh từ nguyên liệu đá lại kỳ công hơn gấp bội”.

“Tùy theo kích cỡ của bức tranh mà thời gian hoàn thành dài, ngắn khác nhau. Một bức tranh đá khổ nhỏ, trung bình, phải mất từ 2-3 ngày mới hoàn thành. Những bức tranh cỡ lớn, nhiều họa tiết, có khi phải mất cả tuần, đôi khi có những tranh được khách đặt hàng làm mất cả một hoặc 2 tháng mới hoàn thành. Do niềm đam mê với tranh đá, ông Nam không ngại khó khăn, dốc nhiều tâm sức để nghiên cứu và cho ra những tác phẩm đẹp, dù chỉ mang 2 gam màu đen - trắng nhưng lại vô cùng hài hòa, sắc sảo và chân thực…. Sự kết hợp hài hòa giữa ý tưởng phối cảnh với đôi bàn tay khéo léo của thợ ghép đá, chăm chút công phu từng họa tiết sẽ tạo nên những bức tranh đẹp, có giá trị cao” - Ông Nam chia sẻ thêm.

Với nét độc đáo mang tính nghệ thuật cao, vào giữa tháng 5/2025, Tổ hợp tác Tranh đá Hoàng Nam đã được UBND huyện Châu Phú trao giấy chứng nhận OCOP 3 sao, tạo thêm nhiều động lực cho chủ thể tiếp tục sáng tạo ra nhiều sản phẩm có chất lượng và mang tính nghệ thuật cao. 

Ông Trần Thanh Bình, Phó chủ tịch UBND thị trấn Cái Dầu, huyện Châu Phú cho biết: “Địa phương sẽ tạo mọi điều kiện để Tổ hợp tác Tranh đá Hoàng Nam được trưng bày, quảng bá ra thị trường nhiều hơn. Đồng thời, cũng sẽ liên hệ với Phòng Kinh tế hạ tầng và đô thị của huyện hỗ trợ cho địa phương và tổ hợp tác tham gia các hội chợ thương mại. Bên cạnh đó, địa phương cùng tổ hợp tác phấn đấu đào tạo thêm đội ngũ kế thừa để tiếp nối truyền thống làm tranh đá trong thời gian tới”.

Từ những mảng màu đen trắng giản đơn của những viên đá cuội nhặt về từ vùng Thất Sơn, qua tư duy sáng tạo của nghệ nhân Nguyễn Hoàng Nam đã trở thành những bức tranh sống động, có tính thẩm mỹ cao, góp phần làm phong phú thêm diện mạo văn hóa của quê hương An Giang./.

Thanh Thanh