An Giang có 2 loài cá gồm cá đen và cá trắng, cá trắng có quanh năm, trong đó cá linh chiếm hơn 70% tổng lượng khai thác. Nghề cá đã giúp hàng ngàn người dân có thu nhập ổn định nhưng càng về sau đời sống bấp bênh khi nguồn thủy sản tự nhiên giảm nghiêm trọng. Theo Chi cục Thủy sản tỉnh An Giang, sản lượng khai thác thủy sản tự nhiên của tỉnh theo từng năm giảm dần, cụ thể, năm 2001 hơn 96 nghìn tấn nhưng đến năm 2011 chỉ còn hơn 41 nghìn tấn, năm 2021 là 14,8 nghìn tấn.

Theo Chi cục Thủy sản tỉnh, nghề cá ở tỉnh có qui mô nhỏ, thô sơ nhưng là một trong những nguyên nhân làm suy giảm nhanh chóng tôm cá; ngư dân sử dụng nhiều lưới có kích thước mắt lưới nhỏ hay xung điện kết hợp với ngư cụ; đánh bắt trong mùa vụ sinh sản của cá, đánh bắt nhiều cá con…Do đó, Chi cục Thủy sản tỉnh đang tính toán tổ chức lại hoạt động khai thác nội địa hợp lý, phù hợp với điều kiện tự nhiên, lợi thế về nguồn lợi thủy sản, đặc điểm sinh kế của cộng đồng dân cư của từng địa phương; tiến tới loại bỏ hẳn các loại hình, phương tiện mang tính hủy diệt như sử dụng xung điện, hóa chất độc…; xây dựng, tổ chức các mô hình đánh bắt theo hình thức đồng quản lý, kết hợp bảo vệ và phát triển nguồn cá; chọn lọc, khôi phục các loại nghề, ngư cự đánh bắt truyền thống hiệu quả, thân thiện với môi trường hệ sinh thái thủy vực, không tận diệt… 

Mới đây, Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh đã phối hợp cùng UBND thị xã Tịnh Biên và UBND huyện An Phú thả hàng nghìn con cá giống quý hiếm như cá hô, cá trạch bông, cá chày,. cá ba sa…xuống búng Bình Thiên và kinh Trà Sư. Dự kiến, đến cuối năm 2024, Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn An Giang sẽ phối hợp Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Đồng Tháp và thành phố Cần Thơ thực hiện thả cá tái tạo nguồn lợi thủy sản cấp khu vực tại tỉnh Đồng Tháp.

Từ năm 2012 đến nay, hằng năm An Giang tổ chức thả cá tái tạo nguồn lợi thủy sản vào các vùng nước tự nhiên nhờ đó đã cải thiện được rất nhiều về ý thức của cộng đồng dân cư đối với công tác bảo vệ và phát triển. Thả cá tái tạo nguồn lợi thủy sản là hoạt động đầy ý nghĩa, mang tính nhân văn cao nhằm nâng cao nhận thức, trách nhiệm của nhân dân trong việc bảo vệ và tái tạo nguồn lợi thủy sản, bảo vệ môi trường và đa dạng sinh học. Từ năm 2012, Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đã xây dựng kế hoạch, xin chủ trương phối hợp thả cá tái tạo nguồn lợi thủy sản tự nhiên và được UBND tỉnh ủng hộ cao chủ trương này từ nguồn kinh phí xã hội hóa. 

Từ đó, hàng năm Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh đều phối hợp với Hiệp hội Nghề nuôi và Chế biến Thủy sản (AFA) và các huyện, thị xã, thành phố tổ chức hoạt động thả cá tái tạo nguồn lợi thủy sản với quy mô cấp tỉnh từ nguồn vận động của các tổ chức và cá nhân, các mạnh thường quân trong và ngoài tỉnh đóng góp. Bên cạnh đó, tại các địa phương còn diễn ra hoạt động thả cá của UBND các huyện, thị xã, thành phố, Ban đại diện Phật giáo Hòa Hảo tỉnh, tín đồ phật tử và người dân trên địa bàn,... 

Đặc biệt, trong năm 2022, Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh đã tham mưu UBND tỉnh phối hợp Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức thành công lễ thả cá tái tạo nguồn lợi thủy sản cấp khu vực, nơi tiếp giáp 03 tỉnh An Giang - Đồng Tháp - Cần Thơ, đồng thời phối hợp tham gia thả giống tái tạo nguồn lợi thủy sản liên tỉnh An Giang - Cần Thơ - Đồng Tháp trên sông Hậu năm 2023 tại thành phố Cần Thơ.

Kết quả đến nay, đã phối hợp, tổ chức 23 đợt thả cá tái tạo nguồn lợi thủy sản như sau: 2 đợt thả cấp khu vực, 03 đợt thả cá cấp tỉnh, 1 đợt thả cá phối hợp với Cục Kiểm ngư và 17 đợt thả cá cấp huyện. Tổng cộng lượng cá thả tái tạo nguồn lợi thủy sản (quy đổi tương đối) là 5.445.118 con cá giống, tương đương 94.080 kg cá giống các loại. Các loại cá giống được thả tái tạo là các loài cá bản địa, quý, hiếm, có giá trị kinh tế, gồm: basa, bống tượng, chày, chép, cóc, chạch lấu, ét, he, hô, hú, lăng, mè hôi, mè trắng, mè vinh, thát lát cườm, tra dầu, trôi, vồ cờ, vồ đém, ... và một số các loài cá bản địa khác.

Để bảo vệ đàn cá sau khi thả, Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh đã chỉ đạo cơ quan chuyên môn thực hiện đồng bộ các giải pháp như phổ biến, tuyên truyền về mục đích ý nghĩa của việc thả cá tái tạo nguồn lợi thủy sản; tuyên truyền vận động ngư dân không đanh bắt cá vào thời gian trước, trong và sau thả cá; hướng dẫn lựa chọn đối tượng cá thả, quy trình kỹ thuật thả cá; phối hợp tuần tra, kiểm tra bảo vệ đàn cá trước trong và sau thả cá,…

Trước đó, ngành thủy sản đề xuất Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn quy hoạch 3 khu vực gồm sông Vàm Nao, sông Hậu và xã Phú Hội huyện An Phú và 1 khu vực cấm khai thác thủy sản có thời hạn tại búng Bình Thiên cùng khu vực lân cận. Việc bảo tồn cá tôm thiên nhiên là cần thiết vì mất đi chúng sông ngòi An Giang nói chung và các tỉnh miền Tây sẽ mất đi sự đa dạng sinh học, ngư dân thất nghiệp kéo theo các làng nghề liên quan sẽ không còn. Và trong điều kiện biến đổi khí hậu khắc nghiệt, tôm cá bị tác động nặng nề nên nếu không có phương pháp bảo vệ, tương lai dòng sông mất đi các loài cá bản địa là điều khó tránh khỏi. Điều này cần sự chung sức chung lòng của người dân, nhất là ngư dân có ý thức hơn trong việc đánh bắt, không sử dụng các ngư cụ trái phép như cào điện, xuyệt điện có tính sát thương tôm cá cao. 

Phương Nam