Đây là diễn đàn tổng kết 5 tháng đầu tiên triển khai mô hình chính quyền hai cấp - một bước đổi mới mang tính chiến lược trong tổ chức bộ máy hành chính nhà nước theo chủ trương của Bộ Chính trị, Ban Bí thư. Đồng thời, chỉ ra những rào cản trên lộ trình xây dựng chính quyền cơ sở vững mạnh, hiện đại, nhất là hoạt động HĐND hai cấp. Lãnh đạo Tỉnh ủy, HĐND và UBND tỉnh, các sở, ban ngành cùng đại diện HĐND 102 xã, phường, đặc khu tham dự hội nghị.

Sau hợp nhất, An Giang trở thành tỉnh với dân số đứng hàng thứ ba cả nước (sau Thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội); có nhiều đặc khu, trong đó, đặc khu Phú Quốc lớn nhất về diện tích, dân số và kinh tế. An Giang còn là “vựa lúa” lớn nhất cả nước, đồng thời sở hữu điều kiện tự nhiên hết sức thuận lợi, tạo ra dư địa lớn cho ngành du lịch vào top đầu cả nước.

Tiếp đến, việc kiện toàn bộ máy HĐND thực hiện khẩn trương sau sáp nhập, đảm bảo tính liên tục, ổn định. HĐND tỉnh hiện có 109 đại biểu (13 chuyên trách, 96 kiêm nhiệm); HĐND 102 xã, phường và đặc khu có 7.921 đại biểu, với 306 đại biểu chuyên trách, 7.615 đại biểu kiêm nhiệm; 100% các vị trí chủ chốt của HĐND đều có trình độ đại học và lý luận chính trị từ trung cấp trở lên.

Hoạt động của HĐND hai cấp trong 5 tháng qua được tổ chức triển khai đầy đủ và đạt nhiều kết quả đáng khích lệ. Thường trực HĐND đã phối hợp chặt chẽ với UBND và Ủy ban MTTQ tổ chức thành công 5 kỳ họp HĐND tỉnh và 240 kỳ họp HĐND cấp xã. Qua đó, ban hành 1.416 nghị quyết liên quan đến các nội dung kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh, ngân sách và đầu tư công, chất lượng nghị quyết được đảm bảo, bám sát thực tiễn địa phương và có tính khả thi cao.

Trong đó, nhiều nghị quyết có ý nghĩa chiến lược, đặc biệt là các nghị quyết áp dụng văn bản quy phạm pháp luật, nhằm đảm bảo chính sách không bị tắc nghẽn sau sáp nhập. Các nghị quyết về dự án phục vụ Hội nghị cấp cao APEC 2027 cũng được thông qua, góp phần đưa hình ảnh Phú Quốc vươn ra quốc tế.

Mặt khác, HĐND hai cấp đã tổ chức 111 cuộc giám sát, công tác này ngày càng đi vào chiều sâu và bám sát thực tiễn. Công tác tiếp xúc cử tri và tiếp công dân được duy trì nền nếp. Các cơ quan đã tổ chức 567 cuộc tiếp xúc cử tri với sự tham dự của gần 35.000 cử tri, tiếp nhận 3.888 ý kiến, kiến nghị, tiếp 248 lượt công dân và xử lý 156 đơn thư khiếu nại, tố cáo.

Những nỗ lực này, đặc biệt tại các cơ quan dân cử ở Kiên Hải, Phú Quốc, Tô Châu, Rạch Giá, Long Xuyên và các xã, phường khác, đã khẳng định vai trò là cơ quan quyền lực nhà nước tại địa phương, góp phần xây dựng chính quyền cơ sở vững mạnh và gần dân hơn.

Mặc dù đạt được những thành tựu quan trọng, quá trình chuyển đổi sang mô hình chính quyền hai cấp, hoạt động của HĐND cũng bộc lộ nhiều khó khăn, vướng mắc. Cụ thể là thể chế chuyển tiếp vẫn còn nhiều điểm chưa đồng bộ, việc ban hành các văn bản hướng dẫn dưới luật còn chậm, gây lúng túng trong thực hiện tại địa phương. Đa số đại biểu HĐND hoạt động theo hình thức kiêm nhiệm, do đó thời gian dành cho hoạt động HĐND còn hạn chế.

Nhân sự phần lớn được chỉ định, chưa có nhiều kinh nghiệm, dẫn đến công tác điều hành và phối hợp còn chậm. Kinh phí hoạt động của HĐND cấp xã và đặc khu còn hạn chế. Kỹ năng công nghệ thông tin của một số đại biểu còn yếu, trang thiết bị chưa đồng bộ và nhiều địa phương gặp khó khăn về hạ tầng kỹ thuật.

Phát biểu tại hội nghị, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh An Giang Nguyễn Thanh Nhàn nhấn mạnh, hội nghị không chỉ là diễn đàn trao đổi kinh nghiệm, mà còn là dịp để tổng kết thực tiễn bước đầu triển khai mô hình mới; thẳng thắn chỉ ra những khó khăn, hạn chế và bất cập; chia sẻ những cách làm hay, mô hình tốt; thống nhất các giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động của HĐND và định hướng cho giai đoạn phát triển mới của tỉnh. Hội nghị cũng là cơ hội để HĐND tỉnh tiếp thu đầy đủ những kiến nghị, đề xuất từ cơ sở, từ đó hoàn thiện cơ chế phối hợp, cải tiến phương thức hoạt động; chuẩn bị tốt hơn cho bầu cử đại biểu Quốc hội và HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026 - 2031, gắn với việc thực hiện những mục tiêu phát triển lớn của tỉnh trong giai đoạn tới.

Tại hội nghị, các đại biểu tham luận, trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn trong hoạt động HĐND cấp xã và đặc khu tập trung thảo luận các nhóm vấn đề trọng tâm  nhằm đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động trong thời gian tới.

Cụ thể là kiến nghị cấp trên sớm ban hành các văn bản hướng dẫn chi tiết; xem xét điều chỉnh định mức kinh phí hoạt động của HĐND cấp xã, bổ sung kinh phí phục vụ chuyển đổi số và phụ cấp cho đại biểu; UBND cấp xã cần tăng cường thu thập số liệu, đánh giá tác động, phân tích lựa chọn chính sách trước khi trình dự thảo nghị quyết. Nâng cao vai trò và bản lĩnh của đại biểu, khuyến khích đặt câu hỏi thẳng thắn, cụ thể và gắn trách nhiệm rõ ràng. Lựa chọn nội dung chất vấn sát thực tiễn, ưu tiên các vấn đề dân sinh bức xúc như đất đai, an sinh xã hội, môi trường; đề xuất điều hành phiên chất vấn theo hướng hỏi - đáp hai chiều, tăng thời lượng tranh luận.

Cạnh đó, tăng cường giám sát chuyên đề và giám sát đột xuất đối với các lĩnh vực dễ phát sinh tiêu cực; tăng cường thẩm tra, phản biện chuyên sâu của các Ban HĐND trong các lĩnh vực nhạy cảm, công khai kết quả thực hiện nghị quyết để cử tri cùng giám sát. Tăng cường đại biểu chuyên trách và củng cố cơ cấu nhân sự phù hợp; tổ chức tập huấn chuyên sâu cho đại biểu về kỹ năng chất vấn, giám sát, tiếp xúc cử tri và tiếp công dân. Đầu tư cơ sở hạ tầng, thiết bị và đào tạo cán bộ để sử dụng công nghệ thông tin, tiến tới xây dựng HĐND điện tử; tổ chức tập huấn về sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong hoạt động HĐND. Tiếp xúc cử tri đổi mới cả về nội dung và hình thức…/.

LÊ HUY HẢI