Tham dự hội thảo có Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hoàng Đạo Cương; Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh An Giang Lê Trung Hồ; PGS.TS Đặng Văn Bài, Phó Chủ tịch Hội đồng Di sản Văn hóa quốc gia; cùng 50 đại biểu là các chuyên gia trong nước và quốc tế, các nhà quản lý, các nhà khoa học, các cơ quan trung ương, lãnh đạo các sở, ban, ngành tỉnh An Giang.

Phát biểu tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hoàng Đạo Cương khẳng định hội thảo quốc tế hôm nay có ý nghĩa quan trọng, thiết thực với tiến trình xây dựng hồ sơ đề cử di tích Óc Eo – Ba Thê trình UNESCO ghi danh vào danh sách di sản văn hoá thế giới.

Khu di tích khảo cổ Óc Eo – Ba Thê là quần thể di tích kiến trúc tôn giáo tín ngưỡng có quy mô tập trung dày đặc các di tích khảo cổ đặc sắc ở Nam bộ. Những dấu vết khảo cổ học đã phác hoạ diện mạo về một trung tâm tôn giáo lớn, đời sống văn hoá rất đặc sắc của cư dân đô thị cổ Óc Eo trong lịch sử. 

Thứ trưởng đề nghị hội thảo cần làm sáng tỏ những nội dung cơ bản về di sản văn hoá Óc Eo – Ba Thê trên 3 nhóm vấn đề gồm: đánh giá mức độ đầy đủ của các tài liệu hiện có, bổ sung các kết quả nghiên cứu cập nhật vào hồ sơ đề cử; đề xuất các tiêu chí dự kiến hồ sơ sẽ đáp ứng được, thống nhất câu chuyện cốt lõi làm nên giá trị nổi bật toàn cầu của khu di sản đề cử; nhận diện rõ giá trị toàn cầu, tôn vinh giá trị lịch sử văn hoá và khoa học của khu di tích văn hoá Óc Eo – Ba Thê trình UNESCO ghi danh vào danh sách di sản văn hoá thế giới làm cơ sở cho việc bảo tồn và phát huy giá trị gắn liền với phát triển kinh tế du lịch bền vững tại địa phương. 

Khu di tích khảo cổ và kiến trúc nghệ thuật Óc Eo - Ba Thê (thuộc huyện Thoại Sơn, tỉnh An Giang cũ, nay thuộc xã Óc Eo, tỉnh An Giang) được xếp hạng là Di tích quốc gia đặc biệt. Năm 2021, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Quy hoạch bảo quản, tu bổ, phục hồi Di tích quốc gia đặc biệt Óc Eo - Ba Thê. 

Năm 2022, Trung tâm di sản thế giới đã đưa Khu di tích khảo cổ Óc Eo - Ba Thê, tỉnh An Giang - Việt Nam vào danh sách dự kiến lập hồ sơ di sản văn hóa thế giới. Đến nay, giai đoạn 1 của hồ sơ hoàn thành; tỉnh An Giang đang phấn đấu hoàn thành Hồ sơ đề cử Khu di tích khảo cổ Óc Eo - Ba Thê để Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên Hợp Quốc (UNESCO) ghi danh là Di sản Văn hóa thế giới vào năm 2027.

Ông Lê Trung Hồ, Phó Chủ tịch UBND tỉnh An Giang, cho biết trong nhiều năm qua, với sự quan tâm chỉ đạo của Chính phủ, sự hướng dẫn, hỗ trợ của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cùng các nhà khoa học, chuyên gia trong nước và quốc tế, tỉnh An Giang đang tiếp tục phối hợp chặt chẽ cùng các đơn vị tư vấn, các cơ quan Trung ương và quốc tế trong công tác nghiên cứu, bảo tồn và phát huy giá trị của Di tích khảo cổ Óc Eo - Ba Thê. 

Hiện nay, tỉnh An Giang đang tập trung giai đoạn 2, thực hiện các bước thủ tục cuối cùng lập hồ sơ đề cử và kế hoạch quản lý di sản. Tỉnh phấn đấu đến trước ngày 30/9/2025 sẽ gửi bản thảo Hồ sơ đề cử; trước ngày 01/02/2026 sẽ gửi hồ sơ đề cử chính thức cho Trung tâm Di sản thế giới. 

Phó chủ tịch UBND tỉnh An Giang Lê Trung Hồ nhấn mạnh: bảo tồn và phát huy giá trị di tích khảo cổ Óc Eo - Ba Thê không chỉ là trách nhiệm với quá khứ mà còn là hành động thiết thực cho hiện tại và tương lai. Chúng tôi cam kết sẽ phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chuyên môn, các tổ chức quốc tế, các nhà khoa học để xây dựng một hồ sơ khoa học vững chắc, chân thực và thuyết phục nhằm đưa khu di tích khảo cổ Óc Eo – Ba Thê tiến gần hơn đến danh hiệu di sản, đóng góp vào kho tàng văn hoá chung của nhân loại.

Văn hóa Óc Eo là một nền văn hóa cổ hình thành và phát triển ở vùng Nam Bộ Việt Nam, từ thế kỷ I đến thế kỷ VII Sau Công Nguyên. Được định danh vào năm 1944 bởi học giả người Pháp - Louis Malleret, tên gọi của Ông được đặt cho một địa điểm khảo cổ do L.Malleret khai quật lần đầu tiên tại cánh đồng phía Đông núi Ba Thê. 

Đây là một nền văn hóa lớn trong lịch sử Việt Nam, gắn liền với đất nước, con người ở vùng châu thổ hạ lưu sông Mê Kông và có quan hệ mật thiết với lịch sử Đông Nam Á cổ đại. Từ những kết quả nghiên cứu của các nhà khoa học trong nước và quốc tế với những di tích, di vật được tìm thấy của nền văn hóa Óc Eo là một chuỗi giá trị to lớn của nền văn hóa này, trong đó khu di tích khảo cổ Óc Eo - Ba Thê (tỉnh An Giang) quan trọng bậc nhất ở Nam Bộ, bởi quy mô và mật độ tập trung dày đặc của di tích, di vật so với các khu vực khác; đồng thời là khu di tích tiêu biểu có giá trị nổi bật toàn cầu, tính toàn vẹn và tính xác thực, đủ điều kiện lập hồ sơ để đề nghị Di sản văn hóa thế giới./.

NHƯ NGỌC