(Cổng TTĐT tỉnh AG)- “Đổi mới sáng tạo” chính thức được sử dụng trong Văn kiện Đại hội XIII của Đảng. Tuy nhiên, kể từ năm 1986, khái niệm “đổi mới sáng tạo” - với nội hàm chủ yếu là việc phát triển và ứng dụng thành tựu khoa học và công nghệ trong phát triển kinh tế - xã hội - đã luôn được Đảng và Nhà nước đặt ra trong nhiều chủ trương, đường lối, chính sách. Trải qua các kỳ đại hội, quan điểm này ngày càng được nhận thức rõ ràng, đầy đủ hơn.
Đại hội XIII của Đảng khẳng định và củng cố vai trò của đổi mới sáng tạo thông qua 3 nhiệm vụ đột phá chiến lược: (1) “Hoàn thiện đồng bộ thể chế phát triển”, “thúc đẩy đổi mới sáng tạo”; (2) “Phát triển nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao”; (3) “Xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại cả về kinh tế và xã hội”1 . Cả 3 đột phá chiến lược này đều tạo cơ chế cho đổi mới sáng tạo, cũng như lấy đổi mới sáng tạo làm cơ sở, động lực cho sự phát triển.
Mặt khác, đổi mới sáng tạo được quy định trong nhiều luật, nhất là Luật Khoa học và công nghệ chỉ rõ: đổi mới sáng tạo là việc tạo ra, ứng dụng thành tựu, giải pháp kỹ thuật, công nghệ, giải pháp quản lý để nâng cao hiệu quả phát triển kinh tế-xã hội, nâng cao năng suất, chất lượng, giá trị gia tăng của sản phẩm, hàng hóa. Đổi mới sáng tạo còn có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong mọi hoạt động của đời sống xã hội, trong mọi ngành, lĩnh vực của nền kinh tế, của đất nước, cũng như trên phạm vi khu vực và toàn cầu.
Thế giới ngày nay đang biến đổi nhanh, khó lường; đặc biệt, sự phát triển bùng nổ của khoa học công nghệ và cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đã dẫn đến những biến đổi sâu sắc với những tác động, ảnh hưởng lớn trên phạm vi toàn cầu và đối với từng quốc gia, khu vực. Đổi mới sáng tạo ngày càng thể hiện rõ vai trò quan trọng và thực sự trở thành một động lực đột phá, không thể thiếu trong phát triển khoa học công nghệ nói riêng và chiến lược phát triển quốc gia nói chung, là chìa khóa cho phát triển nhanh và bền vững.
Đến nay, Việt Nam đã có khoảng 4.000 doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, 208 quỹ đầu tư, 84 vườn ươm, 35 tổ chức thúc đẩy kinh doanh, 20 trung tâm khởi nghiệp sáng tạo; hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo của Việt Nam hiện đứng thứ 56/100 quốc gia; Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh đạt trong top 200 thành phố khởi nghiệp sáng tạo trên toàn cầu.
Theo Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới, Chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu năm 2024 của Việt Nam xếp hạng 44/133 quốc gia (tăng 2 bậc so với năm 2023, tăng 4 bậc so với năm 2022) và Chỉ số phát triển Chính phủ điện tử năm 2024 của Liên Hợp Quốc tăng 15 bậc, từ vị trí 86/193 quốc gia lên vị trí 71/193.
Tại Ngày hội Đổi mới sáng tạo Việt Nam năm 2024 do Bộ Kế hoạch và Đầu tư cùng các bộ, cơ quan liên quan phối hợp tổ chức ngày 1/10/224, tại Khu công nghệ cao Hòa Lạc (Hà Nội), Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh thông điệp “Đổi mới để bứt phá, vượt qua chính mình - Sáng tạo để vươn xa, bay cao trong bầu trời kỷ nguyên số và phát triển xanh của nhân loại”; đổi mới sáng tạo là yếu tố đặc biệt quan trọng với Việt Nam trong kỷ nguyên mới, Việt Nam phải bắt kịp, tiến cùng và vượt lên trong tiến trình đổi mới sáng tạo của nhân loại.
Sự kiện có sự đồng hành của các tập đoàn, doanh nghiệp lớn trong nước, như: Petrolimex, Viettel, Sovico Group, T&T Group, Thaco, Visa, MoMo, CT Group… và lãnh đạo các tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới, như Chủ tịch Tập đoàn Meta phụ trách các vấn đề toàn cầu Nick Clegg, Phó Chủ tịch cấp cao toàn cầu Tập đoàn Nvidia Raymond Teh, Phó Chủ tịch phụ trách quan hệ chính phủ toàn cầu Tập đoàn Qualcomm Becky Fraser, lãnh đạo cấp cao điều hành từ AMD, Intel, Qorvo, Samsung…
Cũng trong khuôn khổ hoạt động này, có 5 giải pháp tiêu biểu xuất sắc nhất tham gia chương trình "Thách thức đổi mới sáng tạo Việt Nam 2024" (VIC 2024) do NIC và Meta đồng tổ chức được Thủ tướng Chính phủ vinh danh, gồm: Cadence (tập đoàn hàng đầu trên thế giới về công cụ tự động hóa thiết kế điện tử và thiết kế vi mạch) và Nexus Photonics (công ty thiết kế chip quang học do người Việt Nam đồng sáng lập) trong lĩnh vực bán dẫn; 3 đại diện FPT, Viettel và CHOSEN (đến từ Thái Lan) trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo.
Thủ tướng Phạm Minh Chính cho rằng Việt Nam đứng trước cơ hội lớn, nhưng cũng đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức lớn về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo. Trong đó, thách thức lớn nhất là năng lực cạnh tranh về công nghệ so với các nước trong khu vực và trên thế giới; cùng với việc các doanh nghiệp Việt Nam chưa thể làm chủ hoàn toàn các công nghệ tiên tiến, đặc biệt trong các lĩnh vực quan trọng như chíp bán dẫn, trí tuệ nhân tạo (AI), điện toán đám mây… Vì vậy, cần tập trung hoàn thiện thể chế; tăng cường đầu tư phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng; phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao; tăng cường thu hút các nguồn đầu tư tài chính; tăng cường, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản trị quốc gia và thúc đẩy mạnh mẽ hợp tác quốc tế.
Nhân sự kiện, Thủ tướng Chính phủ tuyên bố lấy Ngày 1/10 hàng năm là Ngày hội Đổi mới sáng tạo Việt Nam để vinh danh, khích lệ, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và những người đổi mới sáng tạo trong tiến trình góp phần xây dựng đất nước Việt Nam hùng cường, thịnh vượng, nhân dân Việt Nam ngày càng hạnh phúc và ấm no./.
Lương Phi
[1] Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021, t. I, tr.203 - 204
