Làm rõ chính sách “dân số và phát triển”

Theo đại biểu Trần Thị Thanh Hương, việc ban hành Luật Dân số không chỉ cần thiết, mà còn là yêu cầu cấp bách và là điều kiện tiên quyết để Việt Nam có thể "bắt nhịp" với những thay đổi sâu sắc trong kỷ nguyên mới. Dự thảo luật góp phần cụ thể hóa chủ trương, đường lối của Đảng về công tác dân số; cập nhật nhiều chính sách mới mang tính đột phá, tạo cơ sở pháp lý thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng về công tác dân số. Bên cạnh đó, tăng mức xử phạt hành chính đối với hành vi vi phạm trong lĩnh vực dân số, nhằm tăng tính răn đe và nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật trong toàn xã hội.

Nhưng do đây là luật mới, lần đầu được ban hành, đại biểu Trần Thị Thanh Hương đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục nghiên cứu rà soát, bổ sung thêm quy định nhằm thể chế rõ hơn, bao quát hơn các khía cạnh liên quan đến chính sách “dân số và phát triển”; vấn đề phân bố dân số; việc ưu tiên lồng ghép chỉ tiêu về bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe trong chiến lược, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội; việc khuyến khích người dân chủ động tiếp cận dịch vụ tư vấn, khám sức khỏe; việc xây dựng cơ chế đột phá để khơi thông, huy động và sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực xã hội cho chương trình nâng cao thể lực, trí lực, tầm vóc người Việt Nam… Qua đó, góp phần cho luật khi được ban hành phù hợp hơn với yêu cầu, nhiệm vụ đặt ra đối với công tác dân số trong tình hình mới. 

“Về quy mô và cơ cấu dân số, dự thảo luật trước đây quy định một số chính sách của Nhà nước, nhưng nằm rải rác tại các điều khoản. Tôi thống nhất điều chỉnh theo hướng gom chung vào Điều 12 - quy định cụ thể việc điều chỉnh quy mô, cơ cấu dân số. Tuy nhiên, do Luật Dân số là luật mới, đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo cân nhắc bổ sung thêm một số biện pháp tổng thể trên nhiều khía cạnh khác để thể hiện rõ hơn việc chuyển trọng tâm chính sách dân số từ kế hoạch hóa gia đình sang “dân số và phát triển”, chẳng hạn như: Bảo đảm điều kiện sống, nhà ở, giáo dục; nâng cao chất lượng dân số, chủ động thích ứng với già hóa dân số; nhằm ưu tiên bố trí ngân sách, đồng thời đẩy mạnh xã hội hóa trong lĩnh vực dân số”, đại biểu Trần Thị Thanh Hương nêu ý kiến.

Mở rộng cơ sở chăm sóc người cao tuổi

Đặc biệt, đại biểu Trần Thị Thanh Hương quan tâm nội dung hỗ trợ chăm sóc người cao tuổi (Điều 18). Người cao tuổi có sự đa dạng rất lớn về sức khỏe, khả năng vận động, mức độ phụ thuộc và nhu cầu được hỗ trợ. Chính vì vậy, đề nghị cần nghiên cứu bổ sung quy định hoặc giao Chính phủ có hướng dẫn cụ thể, xúc tiến xây dựng quy hoạch tổng thể cơ sở chăm sóc người cao tuổi trong cả nước; nghiên cứu, đa dạng hóa mô hình tại cơ sở chăm sóc người cao tuổi; tăng cường dịch vụ y tế phù hợp nhu cầu, điều kiện của từng loại đối tượng. Đồng thời, có chính sách ưu đãi, thu hút đầu tư… tương xứng.

Bối cảnh sắp xếp lại đơn vị hành chính hiện nay cũng chính là cơ hội, là điều kiện thuận lợi để thông qua quy hoạch, có những chủ trương ưu tiên trong việc khai thác, chuyển đổi công năng và sử dụng nguồn đất công, trụ sở hành chính dôi dư sau sáp nhập. Đây cũng chính là thông điệp mang tính nhân văn, tạo cơ hội, tạo bước đột phá mạnh mẽ, góp phần nâng cao số lượng và chất lượng cơ sở chăm sóc; xây dựng môi trường sống an toàn, thân thiện cho người cao tuổi.

Về nâng cao chất lượng dân số, Chương 5 bổ sung thêm 1 điều khoản - chủ yếu thiên về góc độ y tế (quy định việc tư vấn, khám sức khỏe trước khi kết hôn; quy định việc sàng lọc, chẩn đoán, điều trị trước sinh, sơ sinh và chăm sóc sức khỏe sinh sản). Đại biểu Trần Thị Thanh Hương phân tích, thực tế cho thấy, để nâng cao chất lượng dân số, cần tiến hành đồng bộ nhiều biện pháp, như: Bảo đảm các quyền con người; hỗ trợ nâng cao những chỉ số cơ bản; tăng tuổi thọ bình quân; nâng cao trình độ học vấn, tăng thu nhập bình quân đầu người; tuyên truyền, tư vấn; đa dạng hóa các loại hình cung cấp hàng hóa và dịch vụ công cộng, đặc biệt về giáo dục, y tế… 

Chính vì vậy, đại biểu đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo cân nhắc bổ sung thêm những giải pháp tổng thể trên nhiều khía cạnh xã hội, nhằm nâng cao chất lượng dân số một cách đồng bộ và toàn diện hơn, đáp ứng kỳ vọng của đông đảo cử tri và Nhân dân./.

GIA KHÁNH