Đại biểu Lý Anh Thư khẳng định, Luật Giáo dục nghề nghiệp số 74/2014/QH13 đã tạo nền tảng pháp lý vững chắc, thúc đẩy sự phát triển của hệ thống giáo dục nghề nghiệp, góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đáp ứng nhu cầu thị trường lao động và hội nhập quốc tế. Tuy nhiên, một số quy định của luật hiện hành đã bộc lộ hạn chế, đòi hỏi sửa đổi toàn diện để phù hợp với thực tiễn. 

Tại Khoản 4 Điều 3 và Điều 6 “chương trình đào tạo nghề khác và mục tiêu, văn bằng, chứng chỉ”, chương trình đào tạo nghề khác được xem là một dạng giáo dục nghề nghiệp nhưng người học không được cấp văn bằng, chứng chỉ, chỉ được cấp giấy xác nhận hoàn thành khóa học; quy định chưa phù hợp với yêu cầu phát triển của hệ thống giáo dục nghề nghiệp hiện đại, chưa đáp ứng mục tiêu xây dựng xã hội học tập và thúc đẩy học tập suốt đời như nhu cầu học nghề của người lao động hiện nay rất đa dạng. Việc thiếu cơ chế công nhận làm giảm giá trị học tập, hạn chế năng lực cạnh tranh của người lao động, không cho phép tích lũy tín chỉ vào hệ thống trình độ quốc gia, gây lãng phí nguồn lực và cản trở mục tiêu học tập suốt đời.

“Việc không cấp chứng chỉ có thể làm suy giảm động lực học tập suốt đời và hạn chế giá trị kỹ năng của người lao động. Trong thực tế, giấy xác nhận hoàn thành khóa học không đủ giá trị pháp lý và giá trị thị trường để người học chứng minh kỹ năng, từ đó hạn chế cơ hội chuyển đổi việc làm, đặc biệt trong bối cảnh thị trường lao động có cạnh tranh cao. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến mục tiêu khuyến khích học tập suốt đời - chính sách lớn về phát triển xã hội học tập và đào tạo lại - đào tạo nâng cao kỹ năng tay nghề. Các quốc gia có hệ thống giáo dục nghề nghiệp tiên tiến như Hà Lan, Phần Lan đều cấp chứng chỉ dựa trên chuẩn đầu ra, không phụ thuộc độ dài khóa học. Việc không công nhận kết quả các khóa đào tạo ngắn hạn sẽ làm Việt Nam khó tiếp cận và tham chiếu các chuẩn kỹ năng khu vực và quốc tế. Do đó, kiến nghị xem xét cho phép các cơ sở tham gia hoạt động giáo dục nghề nghiệp, doanh nghiệp, tổ chức được tự chủ cấp văn bằng hoặc chứng chỉ nghề đối với “chương trình đào tạo nghề khác”, đại biểu Lý Anh Thư nhấn mạnh.

Khoản 3, Điều 12 quy định tiêu chuẩn, nhiệm vụ và quyền hạn; thủ tục, quy trình bổ nhiệm, miễn nhiệm hiệu trưởng cơ sở giáo dục nghề nghiệp thực hiện theo quy định của Luật Giáo dục. Đối chiếu với Khoản 4 Điều 56 Luật Giáo dục hiện hành, quy định “việc bổ nhiệm hiệu trưởng cơ sở giáo dục nghề nghiệp thực hiện theo quy định của Luật Giáo dục nghề nghiệp, Luật Giáo dục đại học và các quy định khác của pháp luật có liên quan”, trong khi cả 2 luật đều không có quy định chi tiết về tiêu chuẩn, nhiệm vụ và quy trình bổ nhiệm. Tình trạng dẫn chiếu vòng này gây khó khăn trong áp dụng, mỗi địa phương thực hiện một cách, gây mâu thuẫn trong quản lý và ảnh hưởng trực tiếp đến quyền hạn, trách nhiệm của hiệu trưởng. Đại biểu Lý Anh Thư kiến nghị cơ quan soạn thảo cần rà soát, thống nhất và bổ sung nội dung giao Chính phủ ban hành nghị định quy định chi tiết về tiêu chuẩn, quyền hạn và quy trình bổ nhiệm hiệu trưởng nhằm khắc phục tình trạng chồng chéo, đảm bảo cơ sở pháp lý rõ ràng, khả thi, đồng thời nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước trong hệ thống giáo dục nghề nghiệp.

GIA KHÁNH – VÕ TRANG