Theo tiến sĩ Đoàn Ngọc Phả, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh An Giang, trong bối cảnh toàn cầu hóa, cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư và làn sóng chuyển đổi số đang diễn ra sâu rộng trên toàn thế giới, việc phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đã trở thành yêu cầu tất yếu, là động lực then chốt để nâng cao năng lực cạnh tranh, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội bền vững.

Đối với tỉnh An Giang, thời gian qua, hoạt động nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ đã có những chuyển biến tích cực, gắn kết chặt chẽ với sản xuất và đời sống, kết quả các nhiệm vụ khoa học công nghệ ứng dụng vào thực tiễn, mang lại hiệu quả trong hoạt động sản xuất - kinh doanh, phục vụ quản lý các ngành, lĩnh vực. Mức đóng góp nguồn kinh phí từ xã hội vào hoạt động khoa học công nghệ giai đoạn 2021-2024 khoảng 30%. Nguồn nhân lực nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ, đổi mới sáng tạo đạt 7,5 người/ 1 vạn dân. 
 

Công tác chuyển đổi số đạt nhiều kết quả tích cực. Hạ tầng số được đầu tư cơ bản đáp ứng yêu cầu, các nền tảng số, hệ thống ứng dụng dùng chung đưa vào vận hành hiệu quả, phục vụ tốt công tác quản lý, điều hành, kết nối với hệ thống các sở, ngành và địa phương. Quy mô kinh tế số tỉnh An Giang năm 2023 chiếm 5,28% GRDP, năm 2024 chiếm 5,99% GRDP,… 

Bên cạnh những kết quả tích cực, Tiến sĩ Đoàn Ngọc Phả cho rằng, tỉnh An Giang nói riêng và nhiều địa phương khác trong cả nước nói chung vẫn còn gặp nhiều lực cản, hạn chế, như: tốc độ và sự bứt phá về phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số còn chậm; quy mô, tiềm lực, trình độ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo còn hạn chế; nghiên cứu, ứng dụng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo chưa có bước đột phá; chỉ số đổi mới sáng tạo cấp địa phương (PII) còn thấp (năm 2023, chỉ số đổi mới sáng tạo cấp địa phương của tỉnh An Giang xếp hạng 46/63; năm 2024: xếp hạng 51/63)… Do đó, việc phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số là một xu thế tất yếu, khách quan, mang tính chiến lược, ưu tiên hàng đầu để phát triển nhanh. Khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo trên cơ sở khai thác tài sản trí tuệ, công nghệ, mô hình kinh doanh mới sẽ là yếu tố then chốt giúp kinh tế tư nhân bứt phá và vươn tầm quốc tế. 
 

Đồng tình với quan điểm trên, Phó Giáo sư, tiến sĩ Đoàn Thanh Nghị, Trưởng khoa Công nghệ Thông tin, Trường Đại học An Giang - Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh đề xuất Chính phủ cần tiếp tục hoàn thiện thể chế chính sách nhằm tạo môi trường kinh doanh thuận lợi cho các doanh nghiệp, đặc biệt cần có những cơ chế hỗ trợ mạnh mẽ đổi mới sáng tạo và phát triển khoa học công nghệ để nâng cao hiệu quả thực hiện chuỗi giá trị toàn cầu. Trong đó, tập trung ngành công nghiệp phụ trợ, công nghiệp chế tạo sản xuất, công nghệ số, logistic,...

Bên cạnh đó, để tham gia chuỗi giá trị toàn cầu, các doanh nghiệp cần phải nâng cao năng lực cạnh tranh với một chiến lược và lộ trình cụ thể. Đồng thời, khắc phục các rào cản chi phí ẩn/phụ của từng phân đoạn; quản trị rủi ro, nâng cao hiệu quả trong chuỗi giá trị; số hóa và chuyển đổi số, và thực hiện nhiều hình thức liên doanh, liên kết để nâng cao năng lực,... nhằm bắt kịp sự phát triển của cuộc cách mạng chuyển đổi số hiện nay.

“Thời đại công nghệ số, các doanh nghiệp phải linh động điều chỉnh sản phẩm, phương thức bán hàng theo nhu cầu người tiêu dùng, tích hợp các công nghệ tiên tiến để giảm thiểu quy trình sản xuất, giảm thời gian giao hàng, rút ngắn vòng đời sản phẩm nhưng vẫn đảm bảo khả năng quản lý sản xuất và chất lượng sản phẩm, tăng khả năng cạnh tranh…” - Phó Giáo sư, tiến sĩ Đoàn Thanh Nghị nhận mạnh.

Từ góc độ một đơn vị đang tham gia tích cực vào phát triển, chuyển giao công nghệ mới và đào tạo nhân sự, Phó Giáo sư, tiến sĩ Nguyễn Văn Hiếu, Phó Giám đốc Trung tâm Sở hữu Trí tuệ và Chuyển giao Công nghệ, Đại học Quốc gia thành phố Hồ Chí Minh cho biết, trong bối cảnh chuyển đổi mô hình tăng trưởng dựa trên tri thức, đổi mới sáng tạo và công nghệ, vai trò của đội ngũ trí thức ngày càng trở nên then chốt. Tỉnh An Giang với tiềm năng lớn về nông nghiệp, du lịch, thương mại biên giới cần phát huy mạnh mẽ vai trò của trí thức để tạo ra đột phá trong phát triển kinh tế - xã hội. 

Theo Phó Giáo sư, tiến sĩ Nguyễn Văn Hiếu, để thúc đẩy vai trò của trí thức đối với sự phát triển của tỉnh An Giang nói riêng và đất nước ta nói chung, tỉnh An Giang cũng như các địa phương khác cần quy hoạch và phát triển đội ngũ trí thức phù hợp với chiến lược phát triển tỉnh. Xây dựng cơ sở dữ liệu về đội ngũ trí thức của tỉnh, bao gồm cả lực lượng tại chỗ và trí thức ở ngoài tỉnh, ngoài nước. Xác định các lĩnh vực mũi nhọn cần thu hút trí thức như: nông nghiệp công nghệ cao, logistics, thương mại xuyên biên giới, du lịch xanh, chuyển đổi số…. Ban hành chính sách thu hút, đãi ngộ đặc biệt để mời gọi trí thức giỏi tham gia xây dựng và phát triển tỉnh.

Đồng thời, tăng cường cơ chế phối hợp giữa trí thức - chính quyền - doanh nghiệp; tôn vinh, khích lệ và lan tỏa giá trị cống hiến của trí thức; hình thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo gắn với đội ngũ trí thức; xây dựng Trung tâm Đổi mới sáng tạo - nơi tập trung hoạt động nghiên cứu và phát triển sản phẩm, dịch vụ mới, hỗ trợ khởi nghiệp, kết nối các nhà khoa học với doanh nghiệp. Thiết lập Quỹ hỗ trợ nghiên cứu, khởi nghiệp sáng tạo dành cho cá nhân, nhóm nghiên cứu do trí thức dẫn dắt. Kết nối An Giang với các trung tâm đổi mới sáng tạo lớn trong nước và quốc tế, đưa sản phẩm trí tuệ của địa phương vươn ra thị trường rộng lớn hơn…

Phát biểu tại hội thảo, Thạc sĩ Phan Văn Kiến, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh An Giang cho biết, thời gian qua, tỉnh An Giang đã ban hành cụ thể hóa và thực hiện nhiều chính sách trong lĩnh vực khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Hoạt động nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ đã triển khai tích cực trong đầu tư, ứng dụng khoa học và công nghệ, nhất là trong nông nghiệp, công nghiệp chế biến được đẩy mạnh, nâng cao chất lượng, giá trị, sức cạnh tranh của các sản phẩm chủ lực (lúa gạo, thủy sản, rau màu,…). Hạ tầng viễn thông, ứng dụng công nghệ thông tin phục vụ hiện đại hóa nền hành chính và các lĩnh vực kinh tế - xã hội,… phát triển đồng bộ, đáp ứng yêu cầu phát triển trong cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

Hiện nay, An Giang tích cực quan tâm trong thực hiện mô hình tăng trưởng mới, trong đó tập trung phát triển kinh tế số, khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo. Phấn đấu đến năm 2030, tiềm lực, trình độ khoa học và công nghệ và đổi mới sáng tạo của tỉnh thuộc nhóm khá. Tỷ lệ đóng góp của năng suất nhân tố tổng hợp (TFP) vào tăng trưởng kinh tế tối thiểu 55%. Quy mô kinh tế số đạt tối thiểu 20% GRDP của tỉnh. Nguồn nhân lực nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ, đổi mới sáng tạo đạt 12 người/1 vạn dân. Hạ tầng số tiên tiến, hiện đại; ứng dụng thành công một số công nghệ chiến lược, công nghệ số, như: Trí tuệ nhân tạo, Internet vạn vật (IoT), dữ liệu lớn, điện toán đám mây, chuỗi khối, thông tin di động 5G, 6G và một số công nghệ mới nổi. Phủ sóng 5G toàn tỉnh. Đến năm 2045, đưa An Giang thành tỉnh có thu nhập cao hơn so bình quân chung cả nước. Nông nghiệp xanh, công nghiệp công nghệ cao, y tế, giáo dục nằm trong nhóm dẫn đầu cả nước./.

Công Mạo