Tại buổi lễ, Sở Văn hóa và Thể thao công bố Quyết định của Thủ tướng Chính phủ công nhận bảo vật quốc gia (đợt 13) năm 2024 của tỉnh An Giang, gồm: Đầu tượng Phật Linh Sơn Bắc, niên đại thế kỷ I - III và Mộ vò Gò Cây Trâm, niên đại thế kỷ IV - V, hiện đang lưu giữ tại Ban Quản lý Di tích Văn hóa Óc Eo tỉnh An Giang.

Đầu tượng Phật Linh Sơn Bắc - Hiện vật bằng đất nung, thể hiện hình Đức Phật được che chở bởi vòm rắn Naga 5 đầu – mô típ phổ biến trong mỹ thuật Phật giáo ảnh hưởng Ấn Độ. Tượng được phát hiện tại di tích Linh Sơn Bắc trong tầng văn hóa chứa nhiều di vật gốm, ngói, đèn dầu, văn bia… có niên đại từ thế kỷ I–II đến IX–XII. Đây là minh chứng quan trọng cho sự phát triển tôn giáo – tín ngưỡng của cư dân Óc Eo.

Mộ vò Gò Cây Trâm - Được phát hiện qua cuộc khai quật phối hợp giữa các cơ quan khoa học Việt Nam và Hàn Quốc (2018–2019), mộ vò nằm ở lớp văn hóa Óc Eo sớm (thế kỷ I–III sau Công nguyên). Hiện vật là một vò gốm chứa di cốt trẻ em khoảng 7–8 tuổi, có nắp đậy hình đĩa, thể hiện kỹ thuật chế tác đặc trưng của cư dân Óc Eo. Đây là tư liệu quý giúp nhận diện sự kế tiếp cư trú giữa các tầng văn hóa tại khu vực khảo cổ.

Phát biểu tại buổi lễ, ông Nguyễn Văn Nhiên - Giám đốc Ban Quản lý Di tích Văn hóa Óc Eo nhấn mạnh việc hai bảo vật quốc gia thuộc văn hóa Óc Eo được Thủ tướng Chính phủ công nhận là sự kiện có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, khẳng định giá trị to lớn của Di sản Óc Eo – Ba Thê, làm nổi bật chiều sâu lịch sử – văn hóa của vùng đất An Giang. Đồng thời, góp phần nâng cao vị thế, hình ảnh của địa phương trong dòng chảy văn hoá dân tộc và mở ra hành trình mới hướng tới đưa di sản Óc Eo vươn tầm thế giới.

Văn hóa Óc Eo là nền văn hóa khảo cổ rực rỡ, hình thành và phát triển từ thế kỷ I đến thế kỷ VII sau công nguyên, gắn liền với vương quốc Phù Nam, một trong những nhà nước cổ lớn nhất Đông Nam Á thời bấy giờ. Văn hóa Óc Eo được nhận diện từ năm 1944 qua các cuộc khai quật của học giả người Pháp Louis Malleret tại cánh đồng Óc Eo, nền văn hóa này đã để lại hệ thống di tích, di vật phong phú, độc đáo và có giá trị đặc biệt quan trọng.

Theo Quyết định số 3306/KLVN/2025, Trung tâm Kỷ lục Việt Nam xác lập 3 kỷ lục dành cho Ban Quản lý Di tích Văn hóa Óc Eo, gồm:

(1) Đơn vị tuyên truyền, vận động nhân dân hiến tặng hiện vật Óc Eo nhiều nhất: 70 tổ chức, cá nhân tham gia hiến tặng; 7.407 hiện vật được tiếp nhận; 2.454 hiện vật tiêu biểu đang được bảo quản và trưng bày.

(2) Nơi lưu giữ nhiều đồng tiền Phù Nam nhất: Nhà trưng bày Văn hóa Óc Eo hiện lưu giữ 46 đồng tiền Phù Nam nguyên vẹn và 14 mảnh tiền, chủ yếu do người dân vùng Đá Nổi (xã Phú Hòa) hiến tặng.

(3) Đơn vị đầu tiên bảo quản hai mái chèo gỗ hình lá đề thuộc văn hóa Óc Eo được tìm thấy qua khai quật tại Việt Nam: Hai mái chèo phát hiện tại Lung Lớn – khu vực trọng điểm nghiên cứu trong giai đoạn 2017–2020, cho thấy vai trò của hệ thống kênh cổ trong đời sống cư dân Óc Eo.

Lãnh đạo Ban Quản lý Di tích Văn hóa Óc Eo khẳng định, Khu di tích Óc Eo – Ba Thê (hơn 433 ha) là trung tâm đô thị cổ của vương quốc Phù Nam từ thế kỷ II–VII; Năm 2012, khu di tích được xếp hạng Di tích Quốc gia đặc biệt; Năm 2022, UNESCO đưa vào Danh sách dự kiến Di sản Văn hóa Thế giới.

Hiện tỉnh An Giang đang gấp rút hoàn thiện hồ sơ để trình UNESCO trước 01/02/2026, phấn đấu ghi danh vào năm 2027. Đồng thời đưa ra 5 nhóm nhiệm vụ trọng tâm: đẩy mạnh nghiên cứu – bảo tồn, tăng cường hợp tác quốc tế, đẩy mạnh quảng bá di sản, ứng dụng công nghệ số, và bảo vệ nghiêm ngặt các Bảo vật Quốc gia theo quy định.

“Việc được công nhận Bảo vật Quốc gia và Kỷ lục Việt Nam là niềm tự hào của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh An Giang; đồng thời là động lực để tiếp tục gìn giữ, phát huy giá trị di sản Óc Eo – Ba Thê, hướng tới mục tiêu vươn tầm thế giới.”, ông Nguyễn Văn Nhiên nói.

Tại buổi lễ, Ban Quản lý Di tích Văn hóa Óc Eo đã ký kết hợp tác tuyên truyền văn hóa Óc Eo giai đoạn 2025 - 2030 với Báo và Phát thanh - Truyền hình An Giang; ký kết hợp tác phối hợp quản lý, bảo tồn phát huy giá trị di tích văn hóa Óc Eo tại Khu Di tích khảo cổ Óc Eo - Ba Thê với UBND xã Óc Eo; ký kết hợp tác phối hợp quản lý, bảo tồn phát huy giá trị di tích văn hóa Óc Eo tại di tích Giồng Xoài, Nền Chùa với UBND xã Mỹ Thuận.

Dịp này, ban tổ chức trao 100 phần quà cho người dân có hoàn cảnh khó khăn tại xã Óc Eo./.

 NHƯ NGỌC