Đổi thay trên vùng đất khô hạn Tịnh Biên

(Cổng TTĐT tỉnh AG)- Những năm trước, đồng bào dân tộc Khmer vùng núi thị xã Tịnh Biên, tỉnh An Giang trồng lúa, rau củ quả gặp nhiều khó khăn do thiếu nước tưới. Nhưng từ ngày được đầu tư hệ thống thủy lợi, bà con yên tâm sản xuất quanh năm, nhờ đó đời sống cũng khá lên.

Trạm bơm 3/2 xuyên qua các cánh đồng An Cư

 
Hệ thống tưới tiêu ở Tịnh Biên cung cấp nước quanh năm

Trong những năm gần đây, tỉnh An Giang rất quan tâm và đã đầu tư xây dựng các công trình thiết yếu phục vụ sinh hoạt và sản xuất của đồng bào dân tộc thuộc huyện Tri Tôn và thị xã Tịnh Biên như về đầu tư xây dựng các hồ chứa, trạm bơm, hệ thống thủy lợi sau hồ… 

Chúng tôi đi xuyên qua các cánh đồng thuộc xã An Cư thuộc thị xã Tịnh Biên một nơi từng được gọi là “tiểu sa mạc” vì nóng bức quanh năm. Vào mùa mưa, những cánh đồng xã An Cư còn mát mẽ nhưng vào mùa khô, An Cư như “chảo lửa” với sức nóng tỏa ra từ các núi đá. 

Đi qua cánh đồng các ấp Tô Pi, Soài Chếk, Chơn Cô đồng lúa luôn xanh mướt thay cho khô cằn, xơ xác một màu nắng cát trước đây. Những nông dân ấp Chơn Cô cho biết, ngày xưa vùng này xem như tiểu sa mạc vì mùa khô đất đai khô khốc, thiếu nước tưới chỉ trông chờ vào nước tự nhiên nên trồng cây gì cũng khó. Thế rồi, từ ngày có Trạm bơm 3/2 với khả năng bơm tưới cho khoảng 1.500 ha đất đưa nước mát ngọt lành về thì mỗi thứ thay đổi. Lúc trước nông dân chủ yếu trông chờ vào nước mưa nên làm nông mỗi năm chỉ sản xuất được 1 vụ, năng suất thấp chỉ khoảng 4,7 – 4,9 tấn/ha. 

Chạy dọc theo đường dẫn của Trạm bơm 3/2 xuyên qua các cánh đồng, nương rẫy là một màu xanh bạt ngàn của lúa non, đậu phộng. Trên các cánh đồng, từng tốp phụ nữ đàn ông Khmer vừa chăm sóc lúa cười nói đùa vui, khung cảnh thật yên bình. Anh Chau Út, ngụ xã An Cư bộc bạch, những năm trước, làm nông nghiệp cực lắm bởi vào mùa khô thiếu nước nhưng từ khi có trạm bơm nước thì việc làm nương rẫy, trồng lúa không còn lo thiếu nước nữa. Ông Chau Rươn, ngụ xã An Cư kể, ông có 10 công đất, lúc trước làm được 1 vụ lúa nên cuộc sống khó khăn nhưng từ ngày có trạm bơm cung cấp nước, ông chuyển qua làm mỗi năm 2 vụ lúa nên kinh tế khá lên. 

 
Nông dân Khmer canh tác lúa trên xã An Cư

 
Người dân Khmer xã An Cư thu hoạch rau củ quả 

Cùng với đồng đất xã An Cư, các đồng đất xã Văn Giáo, Vĩnh Trung cũng từng bước thay đổi dần, hệ thống thủy lợi kéo về đã đẩy đi khô hạn nên bà con nông dân Khmer sản xuất không còn lo ngại thiếu nước tưới. Ông Phạm Thành Nhơn, Chủ tịch Ủy ban nhân dân thị xã Tịnh Biên thông tin, trong những năm qua, địa phương luôn quan tâm hỗ trợ các điều kiện để nâng cao đời sống cho đồng bào dân tộc thiểu số nghèo, khó khăn như việc đầu tư xây dựng các công trình điện, đường, trường, trạm...

Song song đó, hướng dẫn người dân đồng bào Khmer áp dụng có hiệu quả chương trình mô hình nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao như mô hình nhà lưới, chăn nuôi, tưới tiết kiệm cho cây ăn trái…Cùng với đó nhiều hoạt động khuyến nông, khuyến lâm được quan tâm tổ chức trên địa bàn, cụ thể với mỗi mô hình được triển khai thực hiện sẽ tổ chức 1 buổi hội thảo để tập huấn ứng dụng khoa học kỹ thuật, chuyển giao khoa học công nghệ, từ đó cũng đã giúp đồng bào dân tộc có thêm kiến thức ứng dụng vào phát triển sản xuất, chăn nuôi mang lại hiệu quả cao. Đến nay các mô hình đều mang lại hiệu quả giảm được chi phí sản xuất cho người dân, thu lại lợi nhuận cao hơn, làm tăng giá trị kinh tế, có nhiều mô hình mang lại lợi nhuận 50 – 60 triệu đồng/năm.

Với đặc thù khu vực miền núi, đời sống kinh tế người dân chủ yếu dựa vào lĩnh vực nông nghiệp. Từ đó, với sự nỗ lực của địa phương tận dụng hỗ trợ từ các chính sách, nổi bật phải kể đến là đầu tư hệ thống thủy lợi mà trong đó là hệ thống thủy lợi vùng cao (hệ thống trạm bơm 3/2 và hệ thống trạm bơm Đình Nghĩa), thay vì những năm trước đây phần lớn diện tích đất canh tác không có đủ nước tưới để trồng lúa và trồng màu, chủ yếu trông chờ vào nước mưa nên người dân đồng bào Khmer của thị xã mỗi năm chỉ sản xuất được 1 vụ trên nền đất mùa trên, năng suất thấp chỉ khoảng 4,7 – 4,9 tấn/ha, đời sống bấp bênh, kinh tế vô cùng khó khăn, hộ nghèo cao.

Tuy nhiên, từ khi hệ thống thủy lợi vùng cao được đầu tư và đưa vào sử dụng cho đến nay, do chủ động được nước tưới, nông dân đồng bào thiểu số Khmer tích cực chuyển dịch cơ cấu cây trồng, mùa vụ, tăng cường áp dụng tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất đã tăng canh tác từ 2-3 vụ với công thức luân canh: 2 lúa - 1màu hoặc 2 màu - 1 lúa, tỷ lệ các giống lúa có năng suất, chất lượng cao được đưa vào sản xuất, trong cơ cấu các giống lúa đạt năng suất cao rơi vào khoảng 5,4 – 7,3 tấn/ha, tăng thu nhập của người dân giá trị sản xuất nông nghiệp đạt 80 triệu đồng/ha. Riêng Trạm bơm 3/2 (với 2 nhánh cấp 1, cấp 2 có tổng công suất thiết kế ban đầu đủ khả năng bơm tưới cho diện tích khoảng 1.500 ha đất mùa trên) đã phát huy tác dụng tích cực. 

Có thể nói, các dự án, chương trình hỗ trợ đã được thị xã triển khai thực hiện đồng bộ, hiệu quả, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của các xã đặc biệt khó khăn vùng đồng bào dân tộc Khmer; nâng cao đời sống của người dân, góp phần tích cực vào mục tiêu giảm tỷ lệ hộ nghèo tại địa phương. /.

Phương Nam